Lu Bone Novèle
da
Nosse Sègneûr Jésus-Christ
sèlon Sint Marc
1
Djhan lu Batisse
Vola l' Bone Novèle da Jésus, k' èst l' Crist' èt l' Fi dè bon Diu. C' èst çou k' i s' troûve sucrît è proféte Isayie :
"Vola k' dj' èvoye mu mèssèdjî d'vant vos,
il- apontèyerè l' vôye ku vos vinroz.
One vwès crîye avâ lès tièrs :
Apontioz l' vôye po l' Sègneûr,
raplanixhoz lès pazês k' i deût sûre.
Djhan l' Batisse aparèta insi avâ lès tièrs, lon èrî dès viyèdjes, i prétchéve on batème du pènitince, po k' on s' ruvèyaxhe du sès pètchîs. Totes lès djins dè payis, lès cis ki d'monint èl Djudèye èt a Jéruzalem, acorint adré lu. I s' fuzint tortos batizér d' lu è l' êwe dè Djourdin, po ruc'noxhe leûs twèrts. Djhan aveût on moussemint fêt du poyèdjes du chamô, avou one cingue du cûr âtoûr dès rins. I magnéve dès coks d' awout èt l' lâme du sâvadjès moxhes. I d'héve :
"Podrî mi s'amine on pus fwèrt ku mi.
Dju n' mèrite nin djà du m' baxher
po d'fé lès nâlîs d' sès solés!
Mi dju v' batize è l' êwe,
mins lu v' batizerè d'vins l' Esprit Sint dè bon Diu!"
Jésus s' fêt baptizér .
9 I s' fuza ku, cès djoûs-là, Jésus ariva d' Nazarèt, one vèye du Galilèye I d'manda à Djhan dèl batizér è Djourdin. Â moumint k' i mousséve foû d' l' êwe, i vèya l' cî ki s' drovéve, èt l' Sint-Esprit ki duxhindéve sor lu, avou l' cwèr d' on colon. Et dè cîr, on-z-oya one vwès ki d'héve : "Vos-èstoz m' Fi, ku dj' veû voultî, c' èst vos ku dj' inme du tot m' coûr".
12 Tot dreût après, l' Esprit èl mina è dézêrt. 13 Il-î d'mona carante djoûs, èt l' diâle èl vuna sayér. Jésus vikéve là è mitan dès sâvadjès bièsses. Lès-andjes èl sièrvint.
Jésus prétche èt r'wèrixhe dès djins èl Galilèye
14 Cwand Djhan ourit stou arèté, Jésus ènn' ala èl Galilèye po fé savou azès djins lu Bone Novèle dè bon Diu. : "Vola l' moumint, d'héve-t-i. Lu Rwèyôme dâ bon Diu èst là. Ruvèyoz-v' èt s' cruoz al Bone Novèle".
Jésus houke sès prumîs dissipes.
16 Jésus passéve djondant dèl mér du Galilèye. I vèya Simon èt s' fré André, ki tapint leûs filèts è l' êwe; ca c' èsteût dès pèxheûs. 17 Jésus èlzî d'ha : "Vunoz avou mi, dju frè d' vos dès pèxheûs d' omes". 18 Tot dreût, i lèyint là leûs filèts, èt s' mètint al sûre. 19 On pô pus lon, Jésus vèya Djâke, lu fi da Zébédé, èt s' fré Djhan. Zèls avou èstint è leû batê, a-z-apontiér leûs filèts. 20 Sol côp, Jésus lès houka. I lèyint là leû papa è batê avou lès-ouvrîs, èt 'nn' alint avou lu.
El sinagogue du Cafarnaom
21 Il-intrint è viyèdje du Cafarnaom; Dirèctumint, lu djoû dè sabat, Jésus moussa èl sinagogue po préchér. 22 Tot l' monde s' èwèréve du çou k'il-acsègnéve : i djâzéve come onk k' ènn' a l' dreût, èt c' n' èsteût nin al manîre dès scrîbes.23 I gn-aveût là è leû sinagogue on-ome k' on mâva èsprit tourmintéve, èt ki s' tapa a criyér : 24 "K' i gn-a-t-i inte du nos-ôtes èt d' vos, Jésus d' Nazarèt? Estoz-v' vuni po nos fé pèri? Dju sé bin kî k' vos èstoz : lu Sint dè bon Diu". 25 Jésus l' arin.na rûdemint : "Têhoz-v', èt s' moussoz foû d' çuste ome là!" 26 Adon l' èsprit èl cuxhua à tote fwèce, èt mousa foû d' lu a tot criyant on grand cô. 27 Lès djins 'nnè rum'nint nin, èt su d'mandint inte du zèls : "K' èst-ce ku çoula vout dire? Vola one novèle manîre d' acsègnér avou ôtorité; i c'mande minme âs mâvas-èsprits, k' èl xhoûtèt!" 28 Tot dreût, su nom su stâra tot-avâ l' payis dèl Galilèye.
Jésus xhape lu bèle-mére da Pîre
29 Cwand i cwitint l' sinagogue, il-alint èl mohon da Simon èt da André. Djâke èt Djhan èstint avou zèls. 30 I s' fuzéve ku l' bèle-mére da Simon èsteût è s' lét, avou dèl fîve. On l' duha à Jésus. 31 I l' ala trouvi, èl purda po l' main èt l' fuza s' lèvér. Lu fîve l' aveût cwité, èt èle su mèta a lès sièrvi..
Jésus sogne lès cis ku lès démons t'nint èt lès malâdes.
32 Al nut', cwand l' solo fourit coûké, on lî amina tos lès malâdes, èt tos lès cis ku dès démons t'nint. 33 Tote lu vèye èsteût rassonlèye duvant su ouxhe. 34 I 'nnè xhapa brâvemint, k' èstint ac'sûs du totes sôrtes du mâs, i tchèssa bêcôp dès mâvas-esprits. I n' èlzî pèrmètéve nin d' djâzér, ca i savint bin kî k' il-èsteût.
Jésus cwite Cafarnaom
35 Lu djoû d' après, tot-â matin, Jésus s' lèva, moussa foû dèl mohon, èt su r'tira a pârt. Et là, i priyéve. 36 Simon, èt lès cis k' èstint avou lu, èl cwèrint 37 Cwand i l' oûrint r'trouvi, i lî d'hint : "Tot l' monde vus cwîre". 38 Mins Jésus rèsponda : "Alans ôte pârt, èzès viyèdjes djondants, ca i fât ku là avou, dju prétche lu Bone Novèle. C' èst po çoula ku dj' so m'nou." 39 I 'nn' ala donc tot-avâ l' Galilèye, a tot prétchant èt tchèssant èvôye lès mâvas-èsprits.
I xhape on lépreû.
40 On lépreû èl vuna trouvi, i s' tapa a gngnos d'vant lu, tot l' priyant : "Si vos l' voloz, vos m' poloz racléri". 41 Jésus su v'na mâ du çuste ome là; i stinda l' main po l' aduzér, tot lî d'hant : "Dj' èl vou, sèyoz racléri". 42 Lu lèpre èl cwita â minme moumint, èt i fourit xhapé. 43 Jésus èl fuza 'nn' alér sol côp, tot lî d'hant sévèremint : 44 "Loukoz bin du n' rin dîre a nouk! Aloz pus vite vus fé vèye dè prête, èt ofroz po vosse ruwèrixhèdje, çou k' Moyize a dit è l' Lwè : çu sèrè po lès djins on tèmwègnèdje". 45 Mins, cwand i fourit èvôye, l' ome su mèta a racontér èt a stârer l' novèle tot costé, si bin k' i n' fourit pus possipe po Jésus du moussér èn-one vèye duvant tot l' monde. I d'monéve â d'foû, là k' i gn-aveût nouk. Mins lès djins arivint d' tot costé po l' trouvi.
2
Jésus r'wèrixhe on paralisé
1 Après bin dès djoûs, Jézus ruv'na a Cafarnaom. Lès djins apurdint k' il-èsteût èl mohon, 2 èt i fourint leûs tant a s' î rassonler, k' i gn' aveût pus noune plèce, minme duvant l' ouxhe. Jésus èlzî prétchéve lu Parole. 3 Et vola k' arivèt dès djins, ki aminèt on paralizé. Cwètre omes èl pwèrtèt. 4 Cwand c' èst k' i vèyèt k' i n' polèt nin arivér adré lu, a câse du totes lès djins, i d'xhouvrèt l' teût po d'zeû Jésus, î f'zèt on trô, èt d'xhindèt insi l' civîre ku l' paralizé èsteût couké sus. 5 Cwand Jézus vèya leû fwè, i d'ha â paralizé : "Mu fi, vos pètchîs vus sont r'mètous". 6 Mins i gn-aveût là, èzès djins, sacwants scrîbes, ki pinsint è fond d' leû coûr : "Pocwè çuste ome là djâze-t-i insi? I dit on blasféme. I gn-a ku l' bon Diu ki pouxhe rumète lès pètchîs!" 8. Jésus compurda tot-dreût leûs pinsèyes. I 'lzî d'ha : "Pocwè pinsoz-v' insi è fond d' vosse coûr? 9 K' èst-i pus-âhi d' dîre â paralizé : 'vos pètchîs vus sont r'mètous', ou bin : 'Lèvoz-v', purdoz vosse civîre, èt s' rotoz'? 10 Po k' vos compurdoxhe bin ku l' Fi d' ome a sol tère lu pouvwèr du r'mète lès pètchîs, 11 dju v's-èl cumande, duha-t-i adon paralizé, purdoz vosse civîre èt raloz-è è vosse mohon". 12 L' ome, adon, su drèssa, apougna s' civîre, èt 'nn' ala d'vant tot l' monde. I fourint tortos èwèrés èt rindint glwère â bon Diu, tot d'hant : "Nos n' avans mây rin vèyou d' parèy!".
Jésus houke Lévi èt magne avou lès publikins
13 Jésus è rala djondant dèl mér. Tot l' monde vunéve adré lu, èt i lès-acsègnéve. 14 Tot passant, i vèya Lévi, lu fi da Alfé, k' èsteût assît a s' burô d' ruçuveû d' payèdje. I lî d'ha : "Sûhoz-m' ". L' ome su lèva èt l' sûha. 15 Cwand Jésus fourit assît al tâve è s' mohon, i s' fuza ku brâmint dès r'çuveûs èt dès pécheûrs èstint assîts avou lu èt avou sès dissipes; ca il-èstint leûs brâmint al sûre.16 Lès scrîbes du d'vins lès farisyins, cwand k' i vèyint k' i magnéve avou dès pécheûrs èt avou dès r'çuveûs, duhint azès dissipes : "Pocwè magne-t-i avou avou dès r'çuveûs èt avou dès pécheûrs?"17 Jésus, ki aveût oy, èlzî d'ha : "çu n ' sont nin lès bin pwèrtants k' ont mèzâxhe dè docteûr, mins lès mâ pwèrtants; dju n' so nin v'nou po houkér lès cis ki sont djusses, mins lès cis k' ont dès pètchîs".
Lès camarâdes dè djônes marié nu djunèt nin.
18 Lès dissipes da Djhan èt lès farizyins fuzint djune. I m'nint po dîre a Jésus : "Lès dissipes da Djhan èt lès dissipes dès farizyins djunèt, pocwè vos dissipes nu djunèt-i nin?" 19 Jésus èlzî rèsponda : "Lès cis k' ont stou houkés al noce, polèt-i fé djune sol tins ku l' djône marié è-st-avou zèls? Tot l' tins k' i sont avou l' djône marié, i n' polèt nin fé djune; 20 mins i vinrè dès djoûs ku l' djône marié èlzî sèrè r'pris, adon i djuneront". 21 Nouk nu r'fêt one vîxhe bague tot racusant sus one novèle sutofe; Lu novèle pèce sètchereût sol vîxhe sutofe, èt l' duxhirreût co pus'. 22 Nouk nu mèt nin pus dè novê vin è dès vîs sètchs du pê; tot-z-ovrant, lu vin duxhirreût lès sètchs, èt l' vin sèreût pièrdou avou l' sètch; mins l' novê vin on l' mèt è dès novês sètchs.
Lès pâtes râyèyes on djoû d' sabat
23 Il-ariva k' on djoû d' sabat, Jésus rotéve avâ dès tchamps. Lès dissipes rotint d'vant lu, èt s' mètint a râyér dès pâtes. 24 Lès farizyins lî d'hint : "Loukoz çou k' i f'zèt on sabat! çoula n' èst nin pèrmètou". 25 I 'lzî d'ha : "N'av' mâye lî çou k' Dâvid fuza, on djoû k' i 'nn' ourit mèzâxhe, èt k' il-ourit faim, lu-minme èt lès cis k' èstint avou lu? 26 Cumint k' il-intra è l' mohon dâ bon Diu - c' èsteût dè tins k' Abiatâr èsteût prince dès prêtes - èt k' i magna lès pans d' l' ofrande, k' i-gn-a k' lès prêtes k' èl polèt magnér, èt i 'nnè d'na azès cis k' èstint avou lu?" 27 I 'lzî d'ha co : "Lu sabat a stou fêt po l' ome, èt nin l' ome po l' sabat. 28 Vola pocwè ku l' Fi d' l' ome è mêsse, minme dè sabat".
3
1 On djoû, Jésus intra èn-one sinagogue; i gn-aveût la on-ome ku s' min èsteût tote sowèye. 2 On t'néve Jésus a l' oûy po vèye s' i r'wèrixhreût on djoû d' sabat; on l' pôreû insi alér acusér. 3 Jésus d'ha a l' ome k' aveût l' min sowèye : "Drèssoz-v' la è mitan". 4 Adon, i d'manda : "Lu djoû dè sabat, è-st-i pèrmètou du fé dè bin ou du fé dè mâ? du sâvér one vèye ou bin dèl piède?" Zèls su têhint. 5 Adon tot mâva, i lès r'louka; il 'nn' aveût pèzant du vèye cumint k' leûs cours èstint èdoris. "Sutindoz vosse min", d'ha-t-i a l' ome. I l' sutinda, èt s' min fourit xhapèye. 6 Lès farizyins moussint foû tot dreût avou lès djins da Hérode, po cwèri èssonle cumint k' i l' pôrint fé pèri.
Totes lès djins acorèt
7 Jésus su r'tira djondant dèl mér avou sès dissipes. Brâmint dès djins vunint dèl Galilèye, dèl Djudèye, 8 du Jéruzalem, du l' Idumèye, dèl Transjordanîye, èt dè payis d' Tir èt d'Sidon. Il-avint oy tot çou k' Jésus f'zéve, èt i lu v'nint trouvi. 9 Jésus d'manda a sès dissipes k' i lî apontiaxhint one barke, po k' lès djins n' èl supataxhint nin. 10 Ca i 'nnè r'wèrixhéve brâvemint, si télemint ku tos lès cis k' avint one sakwè, adârint sor lu po l' aduzér. 11 Lès mâvas-èsprits, cwand c' èst k' i l' vèyint, su tapint a gngnos d'vant lu a tot criyant : "Vos-èstoz l' Fi dâ bon Diu". 12 Mins Jésus lès groûléve èt 'lzî d'findéve du dîre kî k' 'l-èsteût.
Lès noms dès-Apôtes
13 Jésus monta sol tièr, èt houka adré lu lès cis k' i voléve. I m'nint.14 I 'nnè f'za "lès Doze", po k' i foûxhint avou lu, èt k' i polaxhe lès-èvoyér po prétchér. 15 I 'lzî d'na l' pouvwèr du tchèssér lès démons. 16 A Simon i d'na l' nom du Pîre. 17 I tchûza co Djâke, lu fi da Zébédé èt Djhan, lu fré da Djâke (i lès louma "Boanerguès", çou ki vout dîre : "les-èfants dèl tonîre". 18 I purda co André, Filipe, Bartèlèmi (Biètmé), Matieû (Matî), Toumas, Djâke lu fi da Alfé, Simon lu Cananèyin, 19 èt Djuda Iskariote, lu ci k' èl duvéve vinde.
Lès cis du s' mohon n' èl volèt nin creûre
20 Il-ariva è s' mohon, èt lès djins su rassonlint co, télemint k' is n' polint dja magnér on bokèt d' pan. 21 Lès cis du' s famile, cwand k' il-oyint çoula, arivint po l' rat'ni, tot d'hant : " Il-èst duv'ni sot".
Jésus su d'find
22 Lès scrîbes k' avint v'nou du Jéruzalem duhint : "çu Jésus, c'èst Béèlzéboul k' èl tint", èt "C'èst po l' nom dè mêsse dès démons k' i tchèsse èvôye lès démons". 23 Jésus lès houka èt 'lzî djâza avou dès fâves : "Cumint Satan pout-i tchèssér Satan èvôye? 24 Si on rwèyôme èst d'xhiré conte du lu-minme, cumint pout-i t'ni? 25 Si one famile su d'râye conte d' èle-minme, èle nu pout nin t'ni èssonle. 26 Si Satan su drèsse conte du lu-minme, s' i s' durâye, i n' pout nin t'ni, c' èst 'nnè fêt d' lu. 27 Nouk nu pout moussér èl mohon d' on fwèrt ome èt lî hapér sès afêres, si, po c'mincér, i n' l' a nin loyé. Aprome adon, i pôrèt sacadjér çou k' il-a. 28 Vrêmint, dju v's-èl di : lu bon Diu pardonerè âs-èfants dès-omes tos leûs pètchîs èt tos lès blafémes k' il-âront comètou; 29 Mins l' ci k' ârè blasfémé conte dè Sint-Esprit, cila nu sèrè mâye pardoné. Su pètchî sèrè po toudi". 30 Jésus djâsa insi pace k' il-avint dit : "C'è-st-on mâva èsprit k' èl tint".
Lu vrê famile da Jésus
31 Su mame èt sès frés arivint. I d'monint a l' ouxh, èt l' fuzint houkér. 32 Brâmint dès djins èstint assîts âtou d' lu. I lî d'hint : "Vosse mame èt vos frés èt vos soûrs sont là al ouxh, ki v' cwèrèt". 33 Mins Jésus rèsponda : "Mu mame èt mès frés, kî sont-i? 34 I r'louka adon tos lès cis k' èstint assîts tot-atoûr, èt 'lzî d'ha : "Vola m' mame èt vola mès frés. 35 Ca lu ci ki fêt l' volté dè bon Diu, c' èst lu m' fré èt m' soûr èt m' mame".
4
Lès fâves so l' Rwèyôme dâ bon Diu.
1 Jésus rataka a acsègnér djondant dèl mér. Brâmint dès djins su rassonlint âtoû d' lu, si bin k' i monta èn-on bâtê po s' assîr duvins. Il-èsteût insi sol mér, èt totes lès djins tot-âtoûr, èstint al tère. I 'lzî acsègnéve brâmint dès-afêres avou dès fâves. Duvins s' prétche, i 'lzî d'héve : 3 "Xhoûtoz! On sèmeû èst èvôye sèmér. 4 I s' fêt ku, tot tapant lu s'mince, one pârtèye a toumé sol bwèrd dèl vôye; lès-oûhês dè cî ont v'nou, èt ont magné lès grins. 5 One ôte pârtèye a toumé d'vins lès pîres, la k' i gn-aveût nin brâmint dèl tère. Lès grins ont soûrdou tot dreût, pace k' i gn-aveût kâzi noune tère.6 Mins cwand l' solo s' a lèvé, il-ont avou trop tchôd èt ont sowé, ca k' i n'avint noune rècinèye. 7 One ôte pârtèye a toumé èzès spines. Lès spines ont lèvé èt ont stofé lès s'minces, ki n' ont rin d'né. 8 Et i gn-a dès s'minces k' ont toumé èl bone tère, èt èle ont bin d'nér. Lès grins ont soûrdou èt ont crèxhou, po d'nér trinte, ou swèssante ou cint po onk. 9 Et Jésus d'héve : "Lu ci k' a dès-orèyes po oy, k' il-ôxhe".
Pocwè Jésus prétche-t-i avou dès fâves?
10 Cwand i fourit tot seû, lès cis k' èstint avou lu, èt les Doze, l' intèrodjint so lès paraboles. 11 I 'lzî d'ha : "C' è-st-a vos-ôtes k' èst d'né lu mistére dè Rwèyôme dè bon Diu; mins po lès cis ki sont â d' foû, tot-a-fêt èst prézinté avou dès fâves, po k' seûxhe acompli çou ku dit l' proféte :
12 I loukront d' tot leûs-oûy, mins-i n' vièront nin,
Il-ôront de totes leûs-orèyes, mins-i ne comprindront nin;
ôtemint i s' pôrint r'vèye, èt r'çûre l' pardon.
Jésus èsplike lu fâve dè sèmeû
13 I 'lzî d'ha co : "Vos n' compurdoz nin çusse fâve? Adon cumint pôroz-v' comprinde totes lès fâves? 14 Lu sèmeû, c' èst l' Parole k' i sème. 15 Lès cis k' sont â bwèrd dèl vôye, la ku l' Parole èst sèmèye, c' èst lès cis k' ont oy, mins tot dreût Satan arive, i 'lzî hape lu Parole k' a stou sèmèye è leû coûr.16 C' èst co parèy avou lès cis k' ont r'çû lu s'mince duvins lès pîres; cès-la ont oy lu Parole èt ont stou contints d' èl ruçûre; 17 mins i n' ont noune rècinèye, c' èst dès-omes d' on moumint. Cwand v'nèt lès histous èt lès persécucions a câse dèl Parole, i tapèt tot dreût djus. 18 I gn-a d's-ôtes k'ont r'çû lu s'mince duvins lès spines. C' èst lès cis k' ont oy lu Parole, 19 mins lès tracas dè monde, lu seû po lès fâssès ritchèsses, èt l' coûsse après tos l's-ôtes plêzîrs, sutofèt l' Parole èt f'zèt k' èle nu dène rin.. 20 Et i gn-a lès cis k' ont r'çû lu s'mince èl bone tère. Cès la ont oy lu Parole, i l' ont r'çu, èt i rapwèrtèt dè trinte, dè swèssante èt dè cint po onk.
Cumint fât-i xhoûtér?
21 I 'lzî d'héve : "Apwète-t-on l' lampe po k' on l' mète po d'zos on meûbe, ou duzos l' lét? N' èl mèt-on nin so on trèpî? 22 Ca i gn-a rin d' catché, ki n' deûxhe èsse cunoxhou; i gn-a rin k' on-z-âreût fêt è catchète, ki n' deûrè v'ni â grand djoû. 23 Lu ci k' a dès-orèyes po oy, k' il-ôxhe.
24 Loukoz a vosse sogne a çou k' vos-oyoz.. Lu mèzûre ku v's-âroz pris po murzér po l's-ôtes, sèrè l' cisse k' on muzèrrè avou por vos, èt minme, on 'nnè mètrè co pus'. 25 Ca â ci ki a, on dinrè co pus'; èt l' ci ki n' a rin, on lî r'tirrè minme çou k' il a".
Lu fâve dè frumint ki crèxhe tot seû.
26 I d'héve co : "Lu Rwèyôme dè bon Diu ravise co on-ome ki tape su s'mince èl tère : 27 du nut' come du djoû, k' i dwème ou k' i seûxhe so pîd, lu grin djârmèye èt crèxhe, sins k' i n' séxhe cumint. 28 Du lèye-minme, lu tère aboute po c'mincér one wêde, adon one pâte, èt enfin dès grins tot plin l' pâte. 29 Et cwand tot-a-fêt sèrè mawe, on-z-î mètrè l' fâ, çu sèrè l' awout".
Fâve dè grin d' mostâde
30 Jésus d'héve co : "Avou cwè polans-dj' co comparér lu Rwèyôme dè cî? Avou kéne fâve l' alans-dj' prézintér? 31 Il èst come one sumince du mostâde; c' èst lu pus p'tite du totes lès s'minces k' on-z-âye. 32 Mins cwand èle a stou sèméye, èle crèxhe, èt d'vint lu pus grande du totes lès plantes dè coûrti. Ele sutind sès longuès coxhes, télemint k' lès-oûhês dè cî èl polèt v'ni hâbitér, po d'zos sès coxhes". 33 C' è-st-avou brâmint dès fâves come çoula, ku Jésus fuzéve savou l' Mèssèdje, po ostant k' lès djins èstint capâbes dèl comprinde. 34 I n' èlzî djâzéve nin sins fâve. Mins cwand il-èsteût tot seû avou sès dissipes, i 'lzî esplikéve tot-a-fêt.
Jésus calmèye lu mér
35 çu djoû là, al nut', i 'lzî d'ha : "Alans-è du l' ôte dè costé". 36 I rèvoyint lès djins, purdint Jésus è batê, come il-èsteût; d' ôtes batês èl sûhint. 37 Et v'la k' one one tampète su lèva.. Lès pakèts d' êwe su tapint sol batê, si télemint k' i s' èplin.nixhéve. 38 Lu èsteût so lu drî, ki dwèrméve so on cossin.. I l' duspièrtèt a tot lî criyant : "Mêsse, çoula nu v' fêt donc rin? nos pèrixhans!". 39 I s' lèva, groûla so l' êr èt c'manda al mér : "Tês'-tu! Dumeûre keû!". Et l' êr touma tot-on côp, tot-a-fêt ruduv'na keû. 40 I 'lzî d'ha : "Pocwè av' sogne? Vos n' av' nin co confyince?". 41 I fourint tot èwèrés èt su d'hint onk a l' ôte : "Ku pinsoz-v' k' èst çuste-ome la? Vola k' l' êr èt l' mér èl xhoûtèt!".
5
Jésus r'wèrixhe on Gérasényin k' on démon t'néve
1 Il-arivint du l' ôte dès costés dèl mér, è payis dès Gérasényins. 2 A moumint k' i d'xhindéve djus dè batê, on-ome ku l' démon t'néve moussa foû d' on-ête. 3 I vikéve insi è mitan dès tombes, èt i gn-aveût nouk k' èl polaxhe tuni, nin minme avou dès tchinnes. 4 Ca bin sovint, on l' aveût loyé avou dès-èfrapes èt dès tchinnes, mins i spiyéve lès tchinnes èt froxhéve lès-èfrapes. I gn-aveût nouk a l' mêstri. 5 A tot moumint, du nut' èt d' djoû, i d'monéve avâ lès tombes, a beûrlér èt a su d'xhirér avou dès pîres. 6 Cwand c' èst k' i vèya Jésus d' â lon, il-acora èt s' tapa a gngnos d'vant lu, 7 a tot criyant â pus fwèrt : "Ku vous' du mi, Jésus, twè l' Fi dè Très ôt? Dju t' èl dumande, â nom du Diu, nu m' fês nin soufri!" 8 Mins Jésus lî d'héve : "Esprit mâva, moussoz foû d' çuste-ome". 9 I lî d'mandéve : "Cumint v' loume-t-on?" I rèsponda : "On l' loume Léjion, pace ki dj' èstans nos brâvemint". 10 Et i l' holéve : "Nu m' tchèssoz nin foû du c' payis-ci".
11 I gn-aveût la, après l' hé, on grand tropê d' pourcês ki wêdéve. 12 Lès mâvas-èsprits l' priyint : "Evoyoz-nos so lès pourcês, ku nos moussanxhe duvins zèls". 13 I 'lzî pèrmèta. I moussint adon foû d' l'ome èt intrint d'vins lès pourcês. Adon, dal copète dè tèra, tos lès pourcês rouflint èn-valèye èt s' alint tapér èl mér. I 'nn' aveût bin deûs mèyes, ki s' nèyint è l' êwe. 14 Lès hièrdîs corint èvôye, èt alint anoncér l' novèle èl vèye èt tot-avâ l' campagne. Lès djins arivint po vèye çou k' i s' aveût passé. 15 Cwand il-arivint tot près d' Jésus, i vèyint l' ome ku l' démon t'néve : il-èsteût assît, tot moussé, ruduv'ni nôrmal,. adon ku l' léjion d' démons l' aveût t'nou. I hapint sogne. 16 Lès cis k' avint vèyou tot-a-fêt, racontint çou k' i s' aveût passé, avou l' ome èt avou lès pourcês. 17 Adon, i s' mètint a holér Jésus po k' i 'nn' alaxhe foû d' leû payis. 18 A moumint k' Jésus r'montéve è batê, lu ci k' aveût stou possédé dè démon, èl priyéve po poleûr alér avou lu. 19 Mins i n' vola nin, èt lî d'ha : "Aloz è vosse mohon, adré lès vosses, èt fuzoz 'lzî savou çou ku l' Sègneûr a fêt por vos, kumint k' i s'a v'ni mâ d' vos". 20 L'ome ènn' ala donc, èt ala racontér tot-avâ l' payis dèl Décapole çou k' Jésus aveût fêt por lu. Et tot l' monde s' èwèréve. .
Jésus r'wèrixhe lu fème k' aveût one piède du song, èt i r'houke al vèye lu pitite bâcèle da Jayire.
21 Cwand Jésus ourit r'passé l' êwe avou l' batê, tot l' monde su rassonla âtoû d' lu, djondant dèl mér. 22 Ariva adon on mêsse du sinagogue, k' on louméve Jayire. Cwand i vèya Jésus, i s' tapa a sès pîds. 23 I l' priyéve : "Mu p'tite bâcèle va mouri; vunoz, sutindoz lès mins sor lèye, k' èle ruwèrixhe èt k' èle vike!". 24 Il-ala donc' avou lu. Tot l' monde èl sûhéve. Il-èstint leûs tant, k' i lu spatint.
25 I gn-aveût la one fème, k' aveût one piède du song duspôye doze ans. 26 Ele aveût brâvemint soufri du tos lès docteûrs, èt èle aveût alowé tos sès çans, sins k' èle foûxhe ruwèrèye; ku dè contrêre, èle aléve co pus mâ. 27 Cwand èle oya djâsér d' Jésus, èle vuna, po podrî, è mitan dès djins, èt apiça s' moussemint. 28 Ele su d'héve : "Si dj' poléve tuni s' moussemint, dju sèreû sâvèye;" 29 A minme mouminnt, lu song s' arèta, èt èle russinta è s' cwèr k' èle èsteût xhapèye du s' mâ. 30 Jésus s' abata tot dreût k' one fwèce aveût moussé foû d' lu. I su r'toûrna è mitan dès djins, èt d'manda : "Kî a apicé m' moussemint?".31 Lès dissipes rèspondint : "Vos vèyoz bin totes lès djins ki v' supatèt, èt vos d'mandoz kî ki v's-a apicé?" 32 Mins lu ruloukéve tot-âtoûr, cwèrant l' ci k' aveût fêt çoula. 33 Adon l' fème tote tronlante du sogne - èle saveût çou ki lî aveût arivé - su v'na tapér a sès pîds, èt lî raconta tot-a-fêt. 34 Jésus lî rud'ha : "Mu fèye, vosse fwè v's-a sâvé; aloz è pâye, èt sèyoz r'wèrèye du vosse mâ".
35 I djâzéve co ku dès djins arivint dèl mohon dâ mêsse dèl sinagogue po dîre : "Vosse bâcèle èst mwète. A cwè bon èco toûrmintér l' Mêsse?". 36 Jézus aveût oy. I d'ha a Jayîre : "N' ayoz nin sogne, cruoz seûlement!". 37 I n' lèya nouk alér avou lu, sâve Pîre èt Djâke èt Djhan, lu fré da Djâke. 38 Il arivèt al mohon dè mêsse dèl sinagogue, èt î vèyèt tot l' samerou, avou lès djins ki plorèt èt ki criyèt. 39 Jésus amousse èt 'lzî dit : "Pocwè tot c' brut, èt cès pleûrs? L' èfant n' èst nin mwète, èle dwèrt." 40 Mins i s' mokint d' lu. I met adon tot l' monde a l' ouxhe, prind lu papa èt l' mame du l'èfant, èt lès cis k' èstint avou lu, èt intère la k' l' èfant èsteût. 41 I lî apice lu min, tot lî d'hant : "Talitha koum", çou ki vout dîre : "Djône fèye, lèvoz-v'!". 42 Et l' djône fèye su r'lèva tot dreût, èt s' mèta a rotér. Ele aveût doze ans. Tot l' monde su mèrvèya. 43 Mins Jésus èlzî d'finda avou fwèce k' i n' duhaxhint rin a nouk. I 'lzî d'ha adon du d'nér a magnér a l' èfant..
6
Jésus èst r'fûsé è s' viyèdje
1 Jésus moussa foû d' la èt ariva è s' viyèdje. Sès dissipes èl sûhint toudi. 2 Lu djoû dè sabat, i s' mèta a prétchér èl sinagogue.. Cwand i l' oyint, brâmint s' èwèrint : "D' où lî vint tot çoula? Et çusse syince ki lî a stou d'né? Et tos cès mirâkes k' i pout fé d' sès mains? 3 N' è-st-i nin lu tchèptî, lu fî da Marîye? Et l' fré da Djâke, da Djôzèf, da Djudas èt da Simon? Et sès soûrs nu sont-èle nin voci, avou nos-ôtes?". Et i s' èwèrint fwèrt du lu. 4 Jésus èlzî d'héve : "On rèspectèye lu proféte tot costé, sâve è s' viyèdje, è s' famile èt è s' mohon". 5 Et i n' poléve fé là nou mirâke, sâve k' i r'wèrixha kékes malâdes, tot 'lzî impôzant lès mins. 6 I s' èwèrève fwèrt du çou k' i mankint insi d' fwè.
Jésus èvoye lès Apôtes èt lès-acsègne
I toûrnéve insi avâ tos lès voyèdjes, tot-z-acsègnant. 7 I houka lès Doze, èt s' mèta a l's-èvoyér deûs èssonle. I 'lzî d'néve pouvwèr so lès mâvas-èsprits. 8 I 'lzî rucmanda du n' rin prinde avou zèls po fé l' vôye, sâve on bordon; mins nou pan, nou sètch, noune pèce du manôye è leû cingue. 9 "Mètoz dès sandales, nu purdoz nou moussemint du r'candje". 10 I 'lzî d'héve co : "Cwand v' sèroz intrés èn-one mohon, dumonoz-î ca tant ku vos 'nn' aloxhe 11 Si, èn-one plèce k' i gn-a, on n' vos-ârè nin r'çû èt k' on n' vus-ârè nin xhoûté, aloz-è tot c'xhuant l' poussîre djus d' vos pîds : çu s'rè one proûve conte du zèls". 12 I 'nn' alint donc, po prétchér k' i faléve fé pènitince. 13 I tchèssint brâvemint dès démons. Il-ondint brâmint dès malâdes èt lès r'wèrixhint.
çou k' Hérôde pinse du Jésus
14 Lu rwè Hérôde oya djâzér d' Jésus, ca asteûre su nom èsteût c'noxhou tot costé. On d'héve du lu : "C' èst Djhan l' Batisse, ki s' a r'lèvé d'amon lès mwèrts; vola pocwè il-a l' pouvwèr du fé dès mirâkes." 15 Dès-ôtes duhint : "C'èst Elîye" ou bin "C' è-st-on proféte, come onk dès cis du d'vins l' tins". 16 Hérôde oyéve tot çoula, èt d'héve : "Lu ci k' dju lî a fêt côpér l' tièsse, Djhan, vola ki s' a r'lèvé d'amon lès mwèrts!".
Hérôde fêt côpér l' tièsse da Djhan l' Batisse
17 Ca c' èsteût lu, Hérôde, k' aveût fêt arètér Djhan po l' tapér èl prîhon. C' èsteût a câse du Hérôdiade, lu fème da s' fré Filipe, ku Hérôde aveût pris por lu. 18 Djhan lî d'héve : "Vos n' av' nin l' dreût du prinde lu fème da vosse fré". 19 Po çoula, Hérôdiade lî v'léve dè mâ, èt cwèréve al fé towér, sins k' èle î parvunaxhe. 20 Ca Hérôde rucrindéve Djhan. I saveût ku c' èsteût one ome djusse èt sint èt i purdéve sogne du lu. Cwand i l' aveût xhoûtér djâzér, i su d'mandéve cwè. Mins i l' oyéve voultî. 21 I su f'za k' one ocâzion s' prézinta, lu djoû ku Hérôde, po fièsti sès-ans, fuza fé on grand dînér po tos lès mêsses, lès-oficîs d' l' ârmèye èt lès grands dèl Galilèye. 22 Lu fèye da Hérôdiade amoussa po dansér. Ele ahaya a Hérôde èt azès cis k' èstint al tâve avou lu. Lu rwè d'ha al bâcèle : "Dumandoz-m' çou k' vos v'loz, dju v's-èl dinrè". 23 Et i lî f'za l' sièrmint : "Tot çou k' vos m' dumandroz, dju v's-èl dinrè, seûxhe-t-i lu mitan du m' rwèyôme". 24 Adon, lu djône fèye moussa foû po-z-alér djâzér a s' mame : "Ku fât-i d'mandér?" Et lèye : "Lu tièsse da Djhan l' Batisse". 25 Ele rintra abèye adré lu rwè, po lî dîre : "Dju vou ku vos m' dunoxhe tot dreût, so on plat, lu tièsse da Djhan l' Batisse". 26 Lu rwè ènnè fourit contrârié, mins a câse dè sièrmint k' il-aveût fêt d'vant tot l' monde, i n' wèza nin r'fûzér. 27 Il-èvoya tot dreût on sôdâr èt lî ôrdona d' apwèrtér l' tièsse da Djhan. Lu sôdar ala èt lî côpa l' tièsse èl prîhon. 28 I l' abouta so on plat èt l' rumèta al djône fèye. Et lèye lu r'mèta a s' mame. 29 Cwand il-apurdint çoula, lès dissipes da Djhan vunint prinde lu cwèr èt l' èssèvlixhint èn-on monumint.
Lès Apôtes ruvenèt du leû ministére.
Jésus dène a magnér a cinq mèye omes.
30 Lès apôtes ruv'nint adré Jézus èt lî racontint tot çou k' il-avint fêt èt çou k' il-avint acsègné. 31 I 'lzî d'ha : "Vunoz sol costé, èrî dès djins, èt s' rupwèsoz-v' on pô". Ca i gn-aveût tant d' djins ki v'nint èt ki 'nn' alint, k' i n' avint dja pus l' tins d' magnér. 32 I montint donc è batê, po 'nn' alér a pârt, lon èrî dès vèyes.
33 Mins lès djins lès vèyint 'nn' alér èt lès rucnoxhint. Adon, a pîds, du tos lès viyèdjes, il-acorint après zèls, èt arivint minme duvant. 34 Cwand c' fourir k' i moussa foû dè batê, Jésus vèya l' hopê d' djins. I s' ènnè f'za mâ, ca i ravizint dès berbus ki n' ont nou bèrdjî, èt i s' mèta a l's-acsègnér longuemint. 35 I su f'zéve dèdja târd, ku lès dissipes vunint adré Jézus, po lî dîre : "I gn-a rin avâ voci, èt i s' fêt târd. 36 Rèvoyoz lès djins, k' il-alèxhe atch'tér d' kwè magnér d'vins lès cinses èt lès viyèdjes tot-âtoûr". 37 Jésus 'lzî rèsponda : "Dunoz 'lzî vos-ôtes minmes a magnér". Et zèls : "Alans-dj' alowér deûs cints pèces po 'lzî atch'tér du kwè magnér?" 38 Jézus 'lzî d'manda : "Cubin av' du pans? Aloz-s' vèye". Cwand il-oûrint fêt l' compte, i d'hint : "Cinq pans èt deûs pèxhons". 39 I 'lzî d'ha adon du fé assîr tout l' monde sol wêde, a p'tits hopês. 40 I s' assiyint a hopês du cint' ou d' cinquante. 41 Jésus purda lès cinq pans èt lès deûs pèhons, rulouka l' cî tot lès bènixhant, lès c'frâgna èt lès d'na âzès dissipes, po k' i lès r'pârtixhaxhint inte du tot l' monde. Lès pèxhons avou, i lès c'frâgna po lès djins. 42 I magnint tortos a leû sô. 43 Lès bokèts ki d'monint, on lès ramassa po 'nn' èplin.ni doze tchènas. Lès bokèts d' pèxhons, on lès ramassa avou. 44 Lès cis k' avint magné lès pans èstint leûs cinq mèyes.
Jésus rote so l' êwe
45 Tot dreût après, Jésus f'za r'montér sès dissipes è batê, po k' i r'passaxhint l' êwe djusk'a Bètsayide, sol tins ku lu rèvoyereût lès djins. 46 Cwand i lès-ourit rèvoyé, i su r'tira sol tièr po priyér .47 Lu nut' èsteût djà toumèye, ku l' batê èsteût toudi è mitan dèl mér, èt lu tot seû al tère. 48 Cwand i s' abata k' lès dissipes su d'nint brâmint dè mâ so lès rames, a câse ku l' êr èsteût contrêre, i lès-ala r'trouvi sol fin dèl nut', mins tot rotant so l' êwe. Et i f'za l' acwanse du passér out' du zèls. 49 Cwand i l' vèyint ki rotéve sol l' êwe, lès dissipes pinsint vèye on spér, i s' mètint a beûrlér. 50 Ca i l' avint vèyou tortos, èt i 'nn' èstint tot pièrdou. Adon Jésus 'lzî djâza : "Nu v' subèroz nin, c' èst mi, n' ayoz nin sogne!" 51 I monta avou zèls è batê, è l' êr touma. Il-èstint tortos tot makés, 52 ca i n' avint nin compris çou k' i s' aveût passé avou l' pan. Leûs coûrs èstint aveûglés.
Jésus sogne dès malâdes a Jénézarèt
53 Cwand il-oûrint passé l' êwe, il-arivint a Jénézarèt èt i d'xhindnt djus dè batê. 54 Lès djins lès ruc'noxhint tot dreût. 55 Adon, du tot-avâ l' payis, i s' mètint a apwèrtér so dès civîres tos lès malâdes, po l's-aminér là k' il-oyint k' Jézus s' trovéve. 56 Tot wice k' il-amousséve, èzès viyèdjes, èzès vèyes ou bin èzès cinses, on mètéve lès malâdes sol bati. I l' holint po k' i lès-aduzaxhe, ku n' çu n' foûxhe k' avou l' bwèrd du s' mantê. Et tos lès cis k' l' avint aduzé, èstint r'wèris.
7
Çou k' èst nèt èt çou ki rind on-ome mansî
1 Lès farizyins èt sacwants scrîbes l' avint v'ni trouvi, du Jéruzalem. 2 I s' abatint k' i gn-aveût dès dissipes ki magnint leû pan avou des mansîtès mins : i n' lès-avint nin r'lâvé d'vant d' magnér. 3 I fât dire ku lès farizyins, èt tos lès Djwifs, nu magnèt nin sins s' avou r'lâvé lès mins come i fât. I sûhèt insi l' môde du leûs vîs parints. 4 C' èst co parèy cwand i ruv'nèt dè martchî, i n' magnèt nin sins s' avou ruspâmé avou d' l' êwe. I t'nèt co a d' ôtès môdes èt manîres du fé : ruspâmér lès coupes, lès taxhons èt lès plats - 5 Lès farisyins èt lès scrîbes lî d'mandint : " Pocwè vos dissipes nu rotèt-i nin al manîre du nos vîs, èt magnèt-i leû pan sins s'avou r'lâvé lès mins?" 6 I 'lzî rud'ha : "Lu proféte Isayîe a bin djâzé d' vos-ôtes, ipocrites ku v's-èstoz. On lît è l'Ecritûre : "çu peûpe nu m' rèspèctèye ku dès lèpes, mins s' coûr èst lon èrî d' mi. 7 Lès-oneûrs k' i m' rindèt nu valèt rin; çou k' il-acsègnèt nu sont ku dès réglumints d' omes". 8 Vos lèyoz d' costé lu voleté dè bon Diu, po sûre lu manîre du fé du vos parints. 9 Et i 'lzî d'héve : "C'èst portant bin veûr ku vos lèyoz d' costé lès c'mandints dâ bon Diu, po sûre vos prôpès manîres du fé. 10 Ca Moyîze a dit : 'Rèspèctoz vosse papa èt vosse mame' èt il-a co dit 'Lu ci k' ârè manké a s' papa èt a s' mame, mourrè'. 11 Mins vos, vos d'hoz : 'mètans k' on-ome dîreût a s' papa èt a s' mame : lès bins ki m' ârint pèrmètou du v's-êdér sont corban, çou ki vout dîre : ofrande à bon Diu',12 cila n' wèsereût pus s' ènnè sièrvi po-z-êdér s' papa ou s' mame. 13 Insi, vos toûrnoz a rin lu c'mandemint dè bon Diu, po sûre lu manîre du fé du vos vîs. Et i gn-a co brâmint d' ôtès-afêres insi ku vos f'zoz tot parèy".
14 I r'houka adon totes lès djins èt 'lzî d'ha : "Xhoûtoz bin, tot l' monde, èt compurdoz. 15 I gn-a rin ki èst foû d' on-ome èt ki moussereût è s' cwèr, ki poûxhe èl fé mansî; mins c' èst çou ki mousse foû d' l' ome, vola çou k' èl pout fé mansî. (16) 17 Cwand i-ourit lèy lès djins là po rintrér èl mohon, lès dissipes lu réintèrojint so çusse fâve.18 I 'lzî rèsponda : "Insi, vos avou, vos-èstoz incapâbes du comprinde? Nu vèyoz-v' nin ku çou ki mousse è l' ome, èt ki vint d' â d' foû, n' èl pout fé mansî, 19 pace ki çoula n' mousse nin è s' coûr, mins è s' vinte, po 'nn' èsse tchèssé èvôye? 20 Et i 'lzî d'héve : "çou ki mousse foû d' l' ome, vola çou ki pout èl fé mansî. 21 c' èst d' â d'vins dè coûr du l' ome ku v'nèt lès mâlès pinsèyes, l' îdèye du mâ minér s' vèye, du hapér, du towér, 22 du trompér s' fème, du t'ni trop' a sès sous, du fé dès calinerèyes, du trompér, du s' dusbâtchér, d' èsse djalot, du d' djâzér lès djins, du fé l' fîr, du furlinguér tos sès bins. 23 Tos cès mâs là vunèt dè fond dè coûr, èt c' èst çou ki rind on-ome mansî ".
Lu priyîre dèl fème ètrandjîre
24 Du d' là, Jézus 'nn' ala après l' payis d' Tîr èt d' Sidon. I moussa èn-one mohon, èt i n' voléve ku nouk nu savaxhe k' il-èsteût là; mins i n' parvuna nin a d'moni catché. 25 One mame, ku su p'tite bâcèle èsteût t'nowe d' on démon, aveût oy k' il-èsteût là. Tot dreût, èle su v'na tapér a sès pîds. 26 C' èsteût one Grèke, one Siro-féniciène. Ele lu holéve, po k' i tchèssaxhe lu démon foû du s' bâcèle. 27 I lî d'héve : "Po c'mincér, i fât lèye lès-èfants magnér a leû sô. I n' èst nin bon d' prinde lu pan dès-èfants po l' tapér azès p'tits tchins".28 Mins lèy lî rud'ha : "C' èst veûr, Mêsse, mins po d'zos l' tâve, lès pt'tits tchins magnèt lès miyètes ku lès-èfants lèyèt toumér." 29 Adon lu : "A câse du çusse rèsponse-là, aloz : volà ku l' démon èst moussé foû d' vosse pitite bâcèle." 30 Ele ènnè rala è s' mohon, èt r'trova su èfant, k' èsteût coûkèye so s' lét. Lu démon l' aveût cwité.
On-ome soûrd èt mouwê èst r'wèri.
31 I cwita l' payis d' Tir. Tot passant po Sidon, il-ariva al mér du Galilèye, è mitan dè payis dèl Décapole. 32 On lî amina on-ome k' èsteût soûrd èt mouwê, èt on l' priya po k' i stindaxhe lès mins sor lu. 33 Jézus l' purda a pârt, lon èrî dès djins; i tchôka sès deûts è sès orèyes, rètcha on côp, èt aduza s' linwe avou dè rètchon. 34 Adon, tot lèvant lès-oûy vès l' cî, i djèmixha tot d'hant : "Effèta", çou ki vout dîre : "Drovoz-v' ". 35 Sol côp, sès-orèyes su drovint, èt s' linwe su d'loya : i djâzéve d' adreût. 36 Jézus èlzî d'finda du n' rin dîre a nouk; mins pus' èlzî d'findéve-t-i, pus' èl fuzint-i savou a tot l' monde. 37 Lès djins èstint tot èwèrés, èt d'hint : "I fêt tot-à-fêt d' adreût : i fêt oy lès soûrds èt i fêt djâzér lès mouwês".
8
Cwète mèye omes magnèt a leû sô
1 çu djoû là, i-gn-aveût, èt co on côp, tot plin dèl djint, èt i n' avint nin d' cwè magnér. Jésus houka sès dissipes po 'lzî dîre : 2 "Dju m' vin mâ d' tos cès djins, ca i m' sûhèt duspôye treûs djoûs, èt i n' ont rin a magnér; 3 si dj' lès rèvoye a djun è leûs mohons, i flâwixhront avâ lès vôyes; i gn-a dès cis ki v'nèt d' lon." 4 Lès dissipes rèspondint : "Wice pôrè-t-on trouvi voci dè pan po lès fé magnér? 5 I 'lzî d'manda : "Cubin av' du pans ?" - "Sèt'" rèspondint-i. 6 I d'ha adon azès djins d' s' assîr al tère. I purda lès sèt' pans, rumèrcixha s' Pére, lès c'frâla, lès d'na a sès dissipes po k' is lès-aboutaxhint azès djins. I lès-aboutint.7 I gn-aveût avou kékes pitits pèxhons. I lès bènixha, èt d'ha k' on lès d'naxhe avou. 8 I magnint tortos a leû sô, èt dès bokèts k' i d'monint, on ramassa co sèt' tchènas. 9 Lès djins èstint kâzi leûs cwète mèyes. Adon i lès rèvoya.
Jésus n' dinrè nou signe
10 Tot dreût après, Jésus r'monta è batê avou sès dissipes, èt il-ariva è payis k' on loume Dalmanouta.11 Lès farisyins arivint èt atakint a discutér avou lu. Po l' sayér, i rèclamint d' lu on signe ki vinreût dè cî. 12 Jésus djèmixha dè fond du s' coûr, èt d'ha : "Pocwè cès djins-la d'mandèt-i on signe? Vrêmint, dju v's-èl di, on n'èlzî dinrè nou signe" 13 I lès lèya la, rumonta è batê èt r'passa l' êwe.
I s' fât d'mèfyér dè lèvin dès farisyins èt da Hérôde
14 Il-avint roûvié d' prinde dè pan, èt i n' avint è batê avou zèls k' on seûl bokèt; 15 Mins Jésus lès-acsègnéve, tot d'hant : "Loukoz a vosse sogne, dumèfioz-v' dè lèvin dès farisyins èt dè ci da Hérôde!" 16 Mins zèls discutint sol pan ki mankéve.17 Jésus s' ènn' abata èt 'lzî d'ha : "Pocwè discutoz-v' sol pan ku v' n' av' nin? N' av' nin co vèyou? Et vos n' av' nin co compris? Vosse coûr è-st-i aveûle 18 Vos-av' dès-oûy èt vos n' vèyoz nin, vos-av' dès-orèyes èt vos n' oyoz nin? Vos n' av' noune sovenance? 19 Cwand dj' a c'frâlé lès cink pans po lès cink mèye omes, cubin d' tchènas av' rèplin.ni avou lès bo- kèts?" - "Doze" duhint-i. 20 "Et lès sèt' pans po lès cwète mèye omes, cubin d' tchènas av' ravou avou lès bokèts?"- "Sèt' "rèspondint-i. 21 Et lu : "Et v' n' av' nin co compris?"
A Bètsayîde, on-aveûle èst r'wèri
22 Il-arivint a Bètsayîde. On lî amina on-aveûle, tot lî d'mandant d' l' aduzér. 23 Jézus purda l' aveûle po l' min, èt l' èmina foû dè viyèdje. I rètcha so sès-oûy, stinda l' min sor lu, èt lî d'manda : "Vèyoz-v' one sacwè?" 24 L' ome drova lès-oûy èt d'ha : "Dju veû dès-omes, i ravizèt dès-âbes, ki rotèt". 25 Jézus stinda co on côp lès mins sos sès-oûy. Adon i s' mèta a vèy come i fât, il-èsteût xhapé, èt i vèyéve tot-a-fêt d' adreût. 26 Jézus l' rèvoya è s' mohon, tot lî d'hant : "Nu rintroz nin è viyèdje".
Lu vôye du Jéruzalem
27 Jézus 'nn' ala adon, avou sès dissipes, vès lès viyèdjes ki sont-st-âtoûr du Cézarèye-du Filipe; tot rotant, il intèrojéve sès dissipes : "Ku d'hèt lès djins ku dj' so".28 I rèspondint : "Ku v's-èstoz Djhan lu Batisse; po d's-ôtes, vos èstoz Elîye, ou co po d's-ôtes, onk dès vîs profétes". 29 I 'lzî rud'manda : "Et vos-ôtes, kî d'hoz-v' ku dj' so?" Pîre purda ado l' parole po dîre : "Vos-èstoz l' Crist' ".30 I 'lzî d'finda adon sévêremint k' i duhaxhint rin d' çoula a nouk".
Jézus anonce su Passion èt s' rézurècsion po l' prumî côp.
31 Et i s' mèta a l's-acsègnér : "I fât ku l' Fi d' l'ome soufère brâvemint, ki seûxhe rufouté dès mêsses dès prêtes èt dès scrîbes, k' i seûxhe towé, èt k' i su r'lîve après treûs djoûs". 32 Et i 'lzî d'héve tot çoula bin cléremint. Pîre, adon, lu purda a pârt èt s' mèta a l' ruprovér. 33 Adon Jézus su r'toûrna, èt tot vèyant sès dissipes, i groûla so Pîre : "Rotoz podrî mi, Satan! Vos-îdèyes nu sont nin lès cisses dâ bon Dieu, mins lès cisses dès-omes".
I fât k' lès dissipes da Jézus pwèrtèxhe leû creû.
34 I houka totes lès djins avou sès dissipes, po 'lzî dîre : "Lu ci ki vout rotér podrî mi, i fât k' i s' roûvèye lu-minme, k' i prinde su creû, po m' sûre. 35 Lu ci ki vout sâvér s' vèye, k' i l' piède; mins l' ci k' arè pièrdou s' vèye a câse du mi èt a câse dèl Bone Novèle, èl sâverè.36 Ku pout gangnér on-ome a mêstri l' monde ètîr, si c' èst po l'payér du s' vèye? 37 Ca ku pout payér on-ome, po duscandjér conte du s' vèye? 38 Si on-ome a honte du mi èt du çou k' dju di duvant ces djins d' asteûre, ki n' rèspèctèt nou dreût èt ki sont tot plins d' pètchîs, lu Fi d' l' ome avou ârè honte du lu, cwand i vinrè èl glwère du s' Pére, avou tos sès sints-andjes".
9
1 I 'lzî d'héve : "Vrêmint, dju v's-èl di, i gn-a dès cis k' sont voci, ki n' vièront nin l' mwèrt, k' i n' ayèxhe vèyou d'vant lu Rwèyôme dâ bon Diu arivér duvins tote su fwèce".
Jézus lêt vèye on pô du s' glwère.
2 Sî djoûs après, Jézus purda Pîre, Djâke èt Djhan avou lu, èt lès mina a pârt, al copète d' on tièr. Et là, i candja d' aspèt d'vant zèls. 3 Sès moussemints s'mètint a r'glati, èt fourint d'on blanc ku nou folon n' a mâye polou fé si blanc. 4 Elîye èt Moyize èlzî aparètint, ki djâzint avou Jézus. 5 Pîre djâza èt d'ha a Jézus : "Mêsse, il-èst bon k' nos sèyanxhe voci; montant treûs houbètes, one por vos, one po Moyize èt one po Elîye". 6 I n' saveût vrêmint nin cwè dîre, tant il-èsteût maké. 7 Adon, one noûlèye ariva, ki lès r'covra tortos, èt on-oya one vwès moussér foû dèl noûlèye, ki d'héve : "çu-voci èst m' Fi, ku dj' veû voultî, xhoûtoz-l'. 8 I r'loukint adon tot-âtoû d' zèls, èt i n' vèyint pus nouk, sâve Jézus tot seû.
9 Cwand i rud'xhindint èn-avalèye dè tièr, Jézus 'lzî d'finda k' i n' racontaxhint a nouk çou k' il-avint vèyou, ca tant ku l' Fi d' l' ome su seûxhe rulèvé d'amon lès mwèrts. 10 I wârdint donc tot çoula por zèls, mins i su d'mandint çou k' voléve dîre "su r'lèvér d' amon lès mwèrts".
K' Elîye deût ruv'ni
11 Lès dissipes intèrojint Jézus : "Pocwè lès scrîbes duhèt-i ku, po c'mincér, Elîye deût ruv'ni?" 12 I' lzî rèsponda : "Elîye r'vinrè l' prumî, po r'mète tot-a-fêt d' adreût. Mins adon, pocwè èst-i scrî, dè Fî d' l' ome, k' i deûrè soufri brâvemint, èt ki i sèrè r'fouté dès-omes? 13 Dju v's-èl di : Elîye èst dèdjà ruv'ni, èt i lî ont fêt tot çou k' il-ont v'lou, come il-èst scrît sor lu è l' Ecritûre.
Jézus sâve on-èfant dè démon
14 Cwand il-arivint l'a k' lès-ôtes dissipes èstint, i trovint âtoû d' zèls brâmint dès djins, èt dès scrîbes ki discutint avou zèls. 15 Cwand i vèyint Jézus, i s' èwèrint tortos. I m'nint adré lu po lî dîre bondjoû. 16 Jézus 'lzî d'manda : "Du cwè discutîz-v' inte du vos-ôtes?" 17 Onk du zèls rèsponda : "Mêsse, dju v's-a aminé m' fi; i gn-a on démon k' èl tint, èt k' èl rind mouwê; 18 çu démon-là, tot côp k' i l' apice, i l' tape al tère; adon l' èfant sametèye, crîne dès dints èt d' vint tot reû. Dj' a d'mandé a vos dissipes k' i tchèssaxhint c' démon èvôye, mins i n' l' ont nin polou fé". 19 Jézus 'lzî d'ha : "Djins sins noune fwè ku v's-èstoz, djuska cwand mu fârè-t-i d'moni avou vos-ôtes!? Aminoz-m' l' èfant". 20 On lî amina. A moumint k' i vèya Jézus, lu démon cuxhua l' èfant a totes fwèces. Cici touma al tère, èt s' mèta a s' curôlér tot samant. 21 Jézus d'manda â papa : "Duspôye cwand çoula lî arive-t-i? - "Duspôye k' il-èst tot p'tit, rèsponda-t-i. 22 Sovint minme, i l' a tapé è feû ou è l' êwe po l' fé pèri; mins si v' poloz fé one sacwè, êdoz-nos, ayoz pitié d' nos-ôtes". 23 Jézus lî rud'ha : "Pocwè d'hoz-v' : si v' poloz...? Tot-a-fêt èst possibe po l' ci k' a l' fwè". 24 Adon l' papa : "Dj' a l' fwè; mins êdoz mu manke du fwè!". 25 Cwand Jézus vèya ku tot l' monde acoréve, i groûla so l' mâva èsprit : "Esprit ki rind mouwê èt soûrd, dju t' èl cumande, mousse foû d' lu, èt nu r'vins mâye pus!" 26 Lu démon beûrla, cuxhua l' èfant du totes sès fwèces, èt moussa foû d' lu. L' èfant d'mona adon sins boudjér, come on mwèrt, si bin ku bramint dès djins d'hint : il-èst mwèrt!" 27 Mins Jézus l' apiça po l' mins èt lu r'lèva. L' èfant su t'na so sès djambes.
28 Cwand i fourint r'moussés èl mohon, lès dissipes lî d'mandint à pârt : "Pocwè n' l' avans-dj' nin polou tchèssér?" 29 I rèsponda : "çusse sôr là, rin n' èl pout avou foû, sâve lu priyîre".
Jézus anonce su passion èt s' Rézurècsion po l' deûzinme côp.
30 I r'purdint k' vôye po toûrnér avâ l' Galilèye; mins i n' voléve nin k' on l' savaxhe 31 Ca il-acsègnéve sès dissipes tot 'lzî d'hant : "Lu Fi d' l' ome va èsse lîvré èzès mins dès-omes, ki l' toweront; treûs djoûs après s' mwèrt, i su r' lîvrè". 32 Mins zèls nu compurdint rin à cès paroles, èt il-avint sogne du lî d'mandér cwè.
Lu pus grand d' inte lès dissipes
33 Il-arivint a Cafarnaom. Cwand i fourint èl mohon, i 'lzî d'manda : " Du cwè djâzîz-v' sol vôye?".34 I s' têhint. Ca sol vôye, i s' avint disputé po savou lu kéke du zèls èsteût l' pus grand. 35 Jézus s' assia, houka lès Doze èt 'lzî d'ha : "S' i gn-a onk ki vout èsse lu prumî, k' i seûxhe lu dièrin di tos l's-ôtes èt l' vârlèt du tot k' monde". 36 I purda adon on-èfant, lu mèta è mitan d' zèls, lu bâha. Adon i djâza : "37 Lu ci ki r'çut on-èfant come cici a câse du m' nom, c' èst mi k' i r'çût. Et l' ci ki m' ruçût, çu n' èst nin mi k' i r'çût, mins l' ci ki m' a èvoyé".
Lu ci ki tchèsséve dès démons po l' nom da Jésus
38.Djhan, onk dès Doze, duhéve à Jésus : "Mêsse, nos-avans vèyou onk ki tchèsséve dès mâvas-èsprits è vosse nom. Nos l' avans v'lou 'nn' èspêtchér, ca i n' èst nin avou lès cis k' nos sûhèt." 39.Jésus rèsponda : "Nu l' èspêtchoz nin, ca lu ci ki fêt on mirâke è m' nom, nu pout nin, djusse après, dîre dè mâ conte du mi... 40.Lu ci ki n' èst nin conte du nos-ôtes, èst po nos-ôtes. 41 Et l' ci ki v' dinrè on vêre d' êwe pace ki vos-èstoz lès-omes dè Crist', vrêmint dju v's-èl di, i n' dumeûrrè nin sins noune récompinse.
42.Lu ci k' frè toumér onk du cès p'tits ki cruèt-st-à mi, i vâreût mî k' on loyaxhe à s' cô one du cès pîres du molin, ku lès bâdèt f'zèt toûrnér, èt k' on l' foutaxhe èl mér. 43.Et si vosse min èst por vos one câse du pètchî, côpoz-l' èvôye! I vât mî por vos d' intrér èl vèye à n' avou k' one min, pus vite ku d' èsse tapé è l' anfèr avou vos deûs mins, là ku l' feû nu s' dustindrè mâye.(44) 45.Et si vosse pî èst por vos one câse du pètchî, côpoz-l' èvôye! I vât mî intrér èl vèye à n' avou k' on pî, pus vite ku d' èsse tapé è l' anfèr avou vos deûs pîs. 47.Et si voste oûy èst por vos one câse du pètchî, râyoz-l' èvôye! I vât mî èsse bwègne èt intrér insi è Rwèyôme dâ bon Diu, pu vite ku d' èsse tapé è l' anfèr avou vos deûs-oûy, 48 là k' lès vièrs nu morèt nin èt ku l' feû nu s' dustint nin".
49 Ca tot l' monde sèrè salé â feû. 50 Lu sé è-st-ons sacwè d' bon. Mins si l' sé èst duv'ni wape, avou cwè lî rindrè-t-on s' fwèce? Ayoz dè sé duvins vos-minme, èt vikoz è paye inte du vos-ôtes".
10
1 Jésus ariva èl Djudèye èt èl Transdjordanèye. Et co on cô, tot l' monde su rassonla âtoû d' lu, èt co on côp avou, i s' mèta a l's-acsègnér, come i f'zéve tofèr. 2 Dès farisyins èl vunint trouvi, èt lî d'mandint s' il-èst pèrmètou a on-ome du rèvoyér s' fème. C' èsteût po l' sayér. 3 Jésus 'lzî rèsponda : "Moyize, ku v's-a-t-i dit?" 4 I rèspondint : "Moyize a pèrmètou k' on rèvoyaxhe su fème, al condicion du fé on-acte du répudiâcion". Jésus 'lzî rud'ha : "C' è-st-a câse ku v's-av' lu coûr dor, ku Moyize a scrît çusse lwè-la. 6 A c'mince dè monde, cwand l' bon Diu crèya lès-omes, i lès f'za ome èt fème. 7 C' è-st-à câse du çoula ku l' ome cwiterè s' papa èt s' mame, k' i s' loyerè avou s' fème, 8 èt k' tos lès deûs nu sèront pus k' onk. Insi, is n' sont pus deûs, mins is n' fuzèt pus k' onk. 9 Insi, çou ku l' bon Diu a ûni, l' ome n' èl pout nin séparér". 10 Cwand i r'fourint èl mohon, lès dissipes l' intèrojint co so çoula. 11 I 'lzî d'ha : "Lu ci k' ârè rèvoyé s' fème po 'nnè mariér one ôte, èst coupâbe d' adultère avou lèye. 12. Et si c' èst lèye k' ârè rèvoyé sy-ome po 'nnè mariér on-ôte, lèye avou èst coupâbe d' adultère".
Jésus bènit dès p'tits-èfants
13 On lî prézintéve dès p'tits-èfants po k' i lès-aduzaxhe; lès dissipes lès tchèssint èvôye. 14 Cwand i vèya çoula, Jésus s' mâvra èt d'ha : "Lèyoz lès p'tits-èfants vuni adré mi. Nu lès tchèssoz nin, pace ki lu Rwèyôme dè bon Diu èst po lès cis k' sont come zèls. 15 Vrêmint dju v's-èl di : lu ci ki n' acsèptèyerè nin lu Rwèyôme dè cî come on p'tit èfant, i n' î mousserè nin". 16 I lès rabrèsséve èt lès bènixhéve, a tot 'lzî impôzant lès mains.
Lu ritchèsse èst dandjereûse.
17 Jézus purdéve lu vôye, cwand on-ome acora adré lu, su tapa a gngnos èt lî d'manda : "Bon Mêsse, ku deû dj' fé po r'çûre lu vèye étèrnèle?". 18 Jésus lî rud'ha : "Pocwè m' loumoz-v' bon? I gn-a nouk ki seûxhe bon, sâve lu bon Diu, lu tot seû. 19 Vos sav' lès c'mandemints : nu towoz nin, nu f'zoz noun-adulère, nu hapoz nin, nu sèyoz mâye on fâ tèmon, nu f'zoz dè twèrt a nouk, rèspèctoz vosse papa èt vosse mame". L'ome rèsponda : "Mêsse, dj' a wârdé tos cès c'mandemints duspôye ku dj' so djône". 21 Adon Jésus lu r'louka, èt s' mèta a l' inmér. I lî d'ha : "I gn-a one sôr ki v' manke : aloz, vindoz tot çou k' vos av' èt s' dunoz-l' azès pôves, vos-âroz insi on trézôr è cî. Et vunoz, sûhoz-m'." 22 A tot-z-oyant çoula, l' ome duv'na tot trisse, èt 'nn' ala tot pèneûs, ca il-aveût brâvemint dès bins.
23 Jésus r'louka adon tot-atoû d' lu, èt d'ha a sès dissipes : "K' i frè mâlâhi po l' ci k' a dès çans, d' intrér è Rwèyôme dè bon Diu. Cwand il-oyint çoula, lès dissipes fourint tot èwèrés. Mins Jésus rud'ha co on côp : "K' i fêt mâlâhi intrér è Rwèyôme dè bon Diu! Il-èst pus-âhi po on chamô du passér po l' trô d' one awèye, ku po on ritche d' intrér è Rwèyôme dè bon Diu". Lès dissipes s' èwèrint co pus'. I su d'hint inte du zèls : "Mins adon, kî pôrè èsse sâvé?". 27 Jésus lès r'louka po dîre :"Po lès-omes, c' è-st-impossipe, mins nin po l' bon Diu; ca tot-a-fêt èst possipe â bon Diu".
28 Adon Pîre s' mèta a lî dîre : "Vola k' nos-avans lèy tot-a-fêt po v' sûre". 29 Jésus rèsponda : "Vrêmint, dju v's-èl di : i gn-a nouk k' ârè lèye su manèdje, ou sès frés ou sès soûrs ou s' mame ou s' papa ou sès-èfants ou sès tchamps a câse du mi èt a câse dèl Bone Novèle, 30 ki n' ruçûxhe, dèdja asteûre, cint côps ostant : dès mohons, dès frés èt dès soûrs, dès-èfants èt dès tchamps, è co dès pèrsécucions, èt, è monde ki deût v'ni, lu vèye étèrnèle. 31 Brâmint dès cis k' sont lès prumîs, sèront lès dièrins, èt lès dièrins sèront lès prumîs".
Lu treûzinme anonce dèl Passion èt dèl Résurecsion
32 Il-èstint sol vôye po montér vès Jéruzalem. Jésus rotéve duvant, zèls avint sogne. Lès ôtes avou, ki sûhint, avint sogne. Ruhoukant adon les Doze âtoû d' lu, Jésus s' mèta a 'lzî dîre çou ki d'véve arivér. 33 Vola ku nos montans so Jéruzalem, lu Fi d' l' ome va èsse lîvré azès mêsses dès prêtes èt azès scrîbes; i l' condan.neront a mwèrt, èt l' livèrront âs-ètrandjîrs; 34 i s' mokeront d' lu, rètcheront sor lu, flaxhront sor lu a côps du s'gorèye, èt l' toweront. Après treûs djoûs, i su r' lîvrè d'amon lès mwèrts".
Esse lu mêsse, èt sièrvi.
35 Djâke èt Djhan, lès fis da Zébédé l' alint trouvi po lî dîre : "Nos vôrint bin k' vos frîz po nos-ôtes tot çou k' dj-alans v' dumandér. 36. Adon lu : "Ku v'loz-v' ku dj' fasse por vos?". 37 Et zèls : "Acwèrdoz-nos du nos-assîr onk a vosse dreûte èt l' ôte à vosse hintche, è vosse glwère". 38 Jésus 'lzî rud'ha : "Vos n' sav' nin çou k' vos d'mandoz. Ploz-v' beûre â câlice ku dj' deû beûre, ou r'çûre lu batème ku dj' va èsse plonké d'vins?". 39 "Nos l' polans", duhint-i. Et Jésus : "Lu câlice ku dj' deû beûre, vos-î beûroz, èt l' batème ku dj' deû èsse plonké d'vins, vos-î sèroz plonkés avou; 40 mins vos âssîr a m' dreûte ou a m' hintche, çu n' èst nin a mi v' l' acwèrdér; i gn-a lès cis ku cès plèces ont stou apontchèyes por zèls".
41 Lès dixh avint oy, èt i fourint mâvas so Djâke èt so Djhan. 42 Jézus lès houka po 'lzî dîre : "Vos sav' ku lès cis k' on r'louke po èsse lès mêsses dès peûpes, dôminèt sor zèls; lès grands fuzèt sinti k' i sont lès mêsses. 43 çoula n' deût nin èssse parèy avou vos-ôtes. Inte du vos-ôtes, lu ci k' vôrè èsse lu pus grand, sèrè l' sèrviteûr, 44 èt l' ci ki vôrè èsse lu prumî, sèrè l' vârlèt du tot l' monde. 45 Pace ki l' Fi d' l' ome n'a nin v'nou po k' on l' sièrvaxhe, mins po sièrvi, èt po d'nér s' vèye po sâvér brâvemint dès djins".
L'aveûle du Jériko
46 Il-arivint a Djériko. Jésus mousséve foû dèl vèye du Djériko, avou sès dissipes èt tote one hède du djins, cwand on-aveûle, Bartimèye, lu fi da Timèye, èsteût assît lu long dèl vôye, po bribér. 47 Cwand c' èst k' il-oya dîre ku c' èsteût Jésus d' Nazarèt' ki passéve, il-ataka a criyér : "Jésus, vos l' Fi da Dâvid, purdoz pitié d' mi!". 48 Brâvemint dès djins èl groûlint, po k' i s' têhaxhe, mins lu criyéve toudi pus fwèrt : "Vos l' Fi da Dâvid, purdoz pitié d' mi!". 49 Jésus s' arèta po dîre : "Houkoz-l' !". I l' houkint, tot lî d'hant : "Calmèye-tu. Lîve-tu, i t' houke!". 50. Lu, tapa là s' mantê, potcha so sès pîds èt acora vès Jésus. 51. Jésus l' arêna : "Ku vloz-v' ku dj' fasse por vos?". Et lu : "Mêsse, ku dj' veûxhe!". 52 Adon Jésus : "Aloz. Vosse fwè v's-a sâvé". Sol moumint, l' ome vèya, èt i s' mèta a sûre Jésus sol vôye.
11
Dièrin ministére a Djéruzalem
Jésus intère à Djéruzalem
1 Cwand il-arivint djondant d' Djérusalem, du Bètfagué èt d' Bètanîye, dè costé dè tièr dès-Olivîs, Jézus èvoya deûs d' sès dissipes, 2 a tot 'lzî d'hant : "Aloz è viyèdje k' èst d'vant vos. Djusse a l' intrèye, vos troûvroz, loyé, on p'tit bâdèt, ku nouk n' a co mâye monté. Vos l' duloyeroz èt vos m' l' amineroz. 3 Si on v' dumande çou k' vos f'zoz, vos dîroz : lu mêsse ènn' a mèzâxhe, èt i v's-èl rèvoyérè tot dreût". 4 I 'nn' alint donc, trovint l' bâdèt èl rowe, djondant d' one ouxhe; i lu d'loyint. 5 Dès djins k' èstint là èlzî d'mandint : "Powè duloyoz-v' çu bâdèt?" 6 I rèspondint come Jézus èlzî aveût dit, èt lès djins lès lèyint alér. 7 Il-aminèt l' bâdèt a Jézus, èt l' racovrèt d' leûs mantês. Jézus s' assia sus. 8 Adon, brâvemint dès djins èwalint leûs mantês sol vôye, ou bin dès coxhes k' is côpint èzès tchamps. 9 Et tos lès cis ki rotint po d'vant ou po podrî, criyint : "Hôzana! Ku seûxhe bèni lu ci ki vint â nom dè Sègneûr! 10 Ku seûxhe bèni lu Rwèyôme ki vint, du nosse pére Dâvid! Hôzana k' â pus hôt dè cî!".
11 A Djéruzalem, Jésus moussa è tampe èt r'louka tot çou k' i gn-aveût tot-âtoû d' lu. Adon, come lu nut' touméve, i moussa foû avou lès Doze, po 'nnè ralér à Bètanîye.
On-âbe â figues èst mâdit èt sowe.
12 Lu djoû d' après, cwand i moussint foû d' Bètanîye, Jézus ourit faim. 13 D' â lon, i vèya on-âbe â figues, k' aveût sès foyes. Jézus ala tot près po vèye s' i gn-âreût nin one sacwè sus. Cwand i fourit djondant, i n' vèya ku dès foyes : çu n' èsteût nin l' sâhon dès figues. 14 I d'ha adon a l' âbe : "Ku nouk nu prinde mâye pus on frûtèdje du twè!" Lès dissipes l' oyint.
Jézus tchèsse lès martchands foû dè tampe.
15 Il-arivint a Djéruzalèm. Cwand i fourit intré è Tampe, Jézus s' mèta a 'nnè trakér èvôye lès cis ki î vindint èt ki î atch'tint. I d'vièrsa lès tâves dès candjeûs d' manôyes èt lès houyemints dès vindeûs d' colons.16 Et i n' pèrmètéve a nouk du passér è tampe tot pwèrtant one sacwè. 17 I 'lzî esplikéve : "N' è-st-i nin scrît : on loumerè m' mohon one mohon d' priyîre po tot l' monde? Vos 'nn' av' fêt on trô d' voleûrs".
18 Cwand c' èst k' il-oyint çoula, lès mêsses dès prêtes èt lès scribes su mètint a cwèri cumint k' i l' pôrint fè pèri. Ca il-avint sogne du lu, a câse ku tot l' monde su mèrvèyéve du çou k' il-acsègnéve. 19 Al nut', Jézus èt sès dissipes moussint foû dèl vèye.
Lu fwèce dèl fwè
20 Cwand i r'passint â matin, i trovint l' âbe â figues k' èsteût soké k' âs rècinèyes. 21 Pîre su r'sovna, èt d'ha : "Mêsse, loukoz l' âbe ku v's-av' mâdit, vol'la tot soké". 22 Jézus r'purda : "Ayoz fwè duvins l' bon Diu! 23 Vrêmint, dju v's-èl di : Lu ci ki dîreût a c' tièr k' èst là : 'boudje-tu d' là, èt tape-tu èl mér', èt ki, è fond du s' coûr, nu dotreût nin, mins creûreût ku çou k' i dit, su frè, â bin çoula s' freût. 24 C' èst po çoula ku dju v' di : tot çou k' vos d'mandoz d'vins vos priyîres, cruoz ku v' l' av' dèdja r'çû, èt vos l' âroz. 25 Et cwand v's-èstoz a priyér, pardonoz si v's-av' one sacwè conte d' one ôte, insi vosse Pére k' èst è cî vus pardonerè avou vos pètchîs". (26)
Lu puissance da Jézus èt l' batème da Djhan
27 I rèstint co a Djéruzalem. I s' porminint è tampe, cwand lès grands-prêtes, lès scrîbes èt lès pus vîs dè peûpe lu v'nint trouvi, 28 po lî d'mandér : "Du ké dreût fuzoz-v' çou k' vos f'zos, ou bin ki èst-ce ki v's-a d'né l' dreût d' èl fé?" 29 I 'lzî d'ha : "Dju v' va d'mandér one sôr. Rèspondoz-m', adon dju v' dîrè du ké dreût dju fê tot çoula. 30 Lu batème da Djhan, vunéve-t-i dè cî ou bin dès-omes? Rèspondoz-m' ". 31 Mins zèls tûzint inte du zèls : si nos d'hans dè cî, i nos dîrè : adon, pocwè nu l' av' nin cruou? 32 Mins alans-dj' dîre dès-omes?" Pace ki il-avint sogne dès djins. Ca tot l' monde tunéve Djhan po on vrê proféte. 33 I rèspondint a Jézus : "Nos n' savans nin". Et Jézus : "Adon, mi nin pus, dju n vus dîrè nin du ké dreît dju fê çoula".
12
Lu fâve dès mâvas cinsîs
1 Jésus ataka a 'lzî djâzér avou dès fâves. "On-ome dèrôda on tèrin d' vigne, mèta on balièdje tot-âtoûr, èmantcha on stwèrdeû èt bâtixha one toûr po l' gâr. I l' lowa adon a dès cinsîs, èt 'nn' ala a l' ètrandjîr. 2 Al sâhon, il-èvoya on sèrviteûr azès cinsîs, po k' i lî r'mètaxhint çou ki lî ruv'néve dès frûtèdjes dèl vigne. 3 Mins cès-ci apicint l' sèrviteûr, lu bouxhint èt l' rèvoyint sins rin lî d'nér. 4 Lu mêsse èvoya co on-ôte sèrviteûr. Ci-la, lès cinsî lî makint dès côps sol tièsse èt l' maltrêtint come i fât. 5 I 'nn' èvoya co on-ôte. I lu towint. Et co pusieûrs-ôtes : i lès bouxhint ou lès towint.6 I lî d'monéve co on-ome k' i poléve èvoyér : su prôpe fi, k' i vèyéve vrêmint voultî. Al fin, i l' èvoya, tot su d'hant : 'Mu fi, i lu rèspèctèyeront'.7 Mins lès cinsîs su d'hint onk a l' ôte : 'Vola l' èritî! djans! towans-l', èt l' bin sèrè da nosse'.8 I l' apicint, lu towint èt tapint s' cwèr foû dèl vigne. 9 Adon, ku frè l' mêsse dèl vigne? I vinrè, i frè pèri cès cinsîs-la, èt dinrè l' bin a d's-ôtes. 10 N' av' nin lî è l' Ecritûre : 'Lu pîre ku lès cis ki bâtixhèt ont tapé èvôye, èst duv'nowe lu pîre du cwène.11 C' èst çou ku l' Sègneûr a fêt, èt nos nos-ènn' èwèrans'.12 I cwèrint adon a mète lu min sor lu, mins il-oûrint sogne dès djins. Il-avint bin compris ku c' èsteût por zèls ku Jésus aveût racontér çusse fâve.
So l' impôt k' i faléve payér a l' ampreûr.
13 I lî èvoyint kék' onk dès farisyins èt dès hérôdyins, ki d'vint sayér dèl djonde duvins sès rèsponses. 14 Insi, i lî m'nint dîre : "Mêsse, nos savans ku v's-èstoz toudi veûr, Vos n' loukoz a nouk, èt vos n' fuzoz noune difèrince inte lès-omes. Vos-acsègnoz toudi lu vrê vôye ki mine â bon Diu. E-st-i pèrmètou, ây ou nèni, du payér l' impôt à l'ampreûr? El duvans-dj dunér, ou bin n' èl nin d'nér?" 15 Jésus saveût leû fâstrèye. I 'lzî d'ha : "Pocwè m' sayoz-v'? Aboutoz-m' one pèce du manôye, po k' dj' èl rulouke". 16 I lî aboutint. Adon, i d'manda : "Lu pôrtêt k' èst d'sus, èt lès mots ki sont scrîts, du kî sont--i?" Et zèls : "Du l'Ampreûr". 17 Adon Jésus : "Rindoz a l' Ampreûr çou ki èst da l' Ampreûr, èt çou ki èst dâ bon Diu, rindoz-l' â bon Diu". I s' èwèrint du rèsponse.
Lu rèzurècsion dès mwèrts
18 Dès saducéyins èl vunint trouvi a leû toûr. Cès-la t'nint ku lès mwèrts nu polèt nin su r'lèvér. Il-inèrojint Jésus : 19 "Mêsse, Moyîze a scrît ku si on fré v'néve a mouri, èt k' i lêreût one fème mins noun-èfant, ku s' fré purdaxhe lu fème po d'nér dès-èfants a s' fré k' èst mwèrt. 20 I gn-aveût sèt' frés. Lu prumî s' maria, mins mora sins lèye noun-èfant; 21 lu deûzinme rupurda l' vève, mins mora co sins lèye dès-èfants; po l' treûzinme, çu fourit parèy. 22 Et tos lès sèt' nu lèyint insi noun-èfant. Po fini, lu fème mora a s' toûr. 23 Al rézurècsion, cwand i s' âront r'lèvé, dè kéke du zèls sèrèt-èle lu fème? Puski tos lès sèt' l' âront avou marié?" 24 Adon Jésus : "Nu v' trompoz-v' nin, a câse ku vos n' sav' nin lès-Ecritûres èt l' pouvwèr dè bon Diu? 25 Pace ki, cwand on s' ârè r'lèvé d' amon lès mwèrts, on n' su marèyrè pus, on sèrè come lès-andjes è cî. 26 Asteûre, po çou ki èst ku lès mwèrts su d'vèt r'lèvér, n' av' nin lî è Lîve da Moyîze, là k' on raconte l' afêre dè bouxhon k' èsteût è feû, cumint ku l' bon Diu lî dit : 'Dju so l' Diu da Abraham, lu Diu da Isaac, lu Diu da Djâcob'. 27 I n' èst ni l' bon Diu dès mwèrts, mins dès cis ki vikèt!
Dè tot prumî cumandemint
28 Onk dès scrîbes, ki aveût oy lès kèstions dès-ôtes, èt cumint k' Jésus èlzî aveût bin rèspondou, s' avança po l' intèrojér : "Kèl èst lu prumî du tos lès c'mandemints? 29 Jésus rèsponda : "Xhoûtoz, Israèl : lu Sègneûr nosse bon Diu èst lu seûl Sègneûr. 30 Vos-inmeroz l' Sègneûr vosse bon Diu du tot vosse coûr, du tote voste âme, du tot voste ètindemint èt du tos vos fwèces". 31 Et vola l' deûzinme : "Vos-inmeroz lès cis k' vikèt avou vos-ôtes come vos v's-inmoz vos-minme". I gn-a nou c'mandemint pus grand ku cès-la. 32 Lu scrîbe lî rud'ha : "C' èst bon, Mêsse. Vos av' rêzon d' dîre ku l' bon Diu èst l' seûl, èt k' i-gn-a noun-ôte ku lu. 33 Et l' inmér du tot s' coûr, du tot su ètindemint èt du totes sès fwèces, èt co : Inmér lès cis k' vikèt avou mi come dju m' inme mi-minme, çoula vât mî ku totes lès ofrandes èt ku tos lès sacrifices". 34 Cwand Jésus vèya k' il-aveût rèspondou d' adreût, i lî d'ha : "Vos n' èstoz nin lon dè Rwèyôme dâ bon Diu". Et pus nouk nu wèzéve co lî d'mandér one sacwè.
So l' Mèssèye, k' èst l' fi èt l' Sègneûr da Dâvid
35 Adon k' il-èsteût a acsègnér è tampe, Jésus dumanda : "Cumint lès scrîbes duhèt-i ku l' Christ èst l' fi da Dâvid? 36 Dâvid lu-minme a dit, èt c' èst l' Sint Esprit lu-minme ki lî sofléve :
"Lu Sègneûr a dit a m' Sègneûr
Assioz-v' a m' dreûte,
k' a tant ku dj' mète vos-innemis d'zos vos pîs.
37 Dâvid lu loume Sègneûr, cumint adon pout-i èsse su fi?" Brâvemint dès djins avint bon d' l' oy.
Dumèfioz-v' dès scrîbes
38 Tot 'lz' acsègnant, i d'héve : "Dumèfioz-v' dès scrîbes. I s' porminèt voultî avou dès bèlès cotes, po r'çûre lès-adègnèdjes dès djins so lès plèces. 39I r'cwèrèt lès xhames du d'vant èzès sinagogues, èt lès prumîrès plèces èzès dîners. 40 I magnèt l' bin dès vèves, tot f'zant l' acwanse du fé dès longuès priyîres. I 'nnè sèront condan.nés pus sévèremint.
L' ofrande dèl pôve vève.
41 Jésus s' aveût assît djondant dè blo, èt r'loukéve lès djins ki î mètint leûs-ofrandes. Brâmint dès ritches î tapint dès grossès somes. 42 One pôve vève ariva, èt î mèta deûs p'titès pèces. 43 Jésus houka sès dissipes, po 'lzî dîre : Vrêmint, dju v-s-èl di : çusse pôve vève a mètou è blo brâvemint pus' ku tos l's-ôtes. 44 Ca tortos il-ont mètou du çou k' il-ont d' trop'; lèye, è s' pôvruté, a mètou tot çou k' èle aveût mèzâxhe po vikér".
13
Jésus djâse dès dièrins djoûs. Il-anonce ku l' tampe sèrè dustrût.
1 A moumint k' i mousséve foû dè tampe, on dissipe lî d'ha : "Mêsse, loukoz lès kélès pîres, èt ké bâtimint!" 2 Jésus lî rud'ha : "Vos vèyoz tos cès grands bâtiments? I 'nnè d'meûrrè nin one pîre so one ôte, ki n' seûxhe dustrûte".
3 Il-èsteût assît al copète dè tièr dès-Olivîs, â dreût dè tampe. Pîre, Djâke, Djhan èt André l' intèrojint a pârt. 4"Duhoz-nos, cwand çoula s' passerè-t-i? Ké signe ârèt-on ku tot çoula vout atakér?"
5 Jésus s' mèta a 'lzî dîre : "Loukoz bin ku nouk nu v' vègne minti! 6 I gn-a brâvemint ki vinront è m' nom po dîre : 'c' èst mi!', èt i 'nnè tromperont brâvemint. 7Cwand v's-ôroz djâzér d' guères, èt d' novèles du guères, n' ayoz nin sogne; çoula deût arivér, mins çu n' sèrè nin co l' fin. 8 On peûpe su drèsserè conte d' one ôte, on rwèyôme conte d' one ôte. Lu tère tronlerè a dès plèces k' i gn-a, i gn-ârè dès dizètes : çu s'rè lu c'mince dès mizéres.
9 Loukoz a vos-ôtes minmes. On v' lîvèrrè azès tribunâls, vos sèroz bouxhés d'vins lès sinagogues. Vos v' rutroûveroz d'vant lès prézidints èt lès rwès, a câze du mi, po 'lzî d'nér vosse tèmwègnèdje. 10 Mins po c'mincér, lu bone Novèle deûrè èsse prétchèye avâ tos lès payis. 11 Cwand on v' minerè d'vant lès djudjes, nu v' tourmintoz nin po savou çou k' vos dîroz. Vos dîroz çou ki v' sèrè d'né a c' moumint-là : çu n' sèrè nin vos ki djâzerè, mins l' Sint-Esprit. 12 On fré lîvèrrè s' fré al mwèrt, èt on papa, su fi. Lès-èfants su drèsseront conte du leûs parints, po lès fé pèri. 13 Vos sèroz hèyous d' tortos, a câze du m' nom. Lu ci k' ârè t'nou k' al fin, c'èst cila ki sèrè sâvé.
Lu dièrinne mizére dèl Djudèye
14 Cwand vos vièroz one mizére abominâbe là k' èle nu deûreût nin èsse, ku l' ci ki lît comprinde, adon lès cis ki s' trovèt èl Djudèye, k' i s' sâvèxhe èvôye avâ lès tiers.15 Lu ci k' sèreût so l' teût du s' mohon, k' i n' duhinde nin po-z-î rintrer r'prinde one sacwè. 16 Lu ci ki sèrè è s' tchamp, k' i n' ruvègne nin èn-èrî po prinde su paletot 17 Mâleûr azès fèmes ki rawârdront ou ki nourixheront on-èfant cès djoûs-là! 18 Priyoz po k' çu n' seûxhe nin è l' îvièr. 19 Ca cès djoûs-là, çu sèrè one mizére, k'i gn-a mây avou noune parèye duspôye lu c'mince dè monde ku l' bon Diu a fêt, djusk' asteûre, èt i gn-ârè pus noune pârèye après. 20 Et si l' bon Diu n' î mètéve nin one fin, nouk nu sâvreût s' vèye. Mins a câze dès cis k' il-a tchûzé, lu bon Diu î mètrè one fin. 21 Adon, si onk vus vint dîre : Lu Crist' èst voci, ou bin : il-èst vola, n' èl cruoz nin. 22 Ca brâvemint dès fâs Crist' èt dès fâs profétes su lîvront, ki front dès signes èt dès mirâkes, capâbes du trompér, si c' èsteût possibe, minme lès cis ku l' bon Diu a tchûzé. 23 Por vos, loukoz a vosse sogne, dju v's-a prév'nou.
So l'arivèye dè Fi d' l' Ome
24 Cès djoûs-la, après totes cès mizéres, lu solo s' aspèxhixhrè, èt l' lune nu dinrè pus s' loumîre, 25 lès steûles toumeront djus dè cî, èt totes lès fwèces dè cî, sèront d'hotéyes.
26 Adon, on vièrè l' Fi d' l' ome arivér so lès noûlèyes, avou tote su fwèce èt tote su glwère. 27 Il-èvoyerè sès-andjes, po rassonler, du tos lès costés dèl tère k' â pus hôt dè cî, lès cis k' âront stou tchûzés 28 Purdoz ègzimpe sol' âbe â figues : cwand sès coxhes s' atinrixhèt èt k' lès foyes boutèt foû, vos compurdoz k' l' osté n' èst nin lon. 29 Vos-ôtes avou, cwand vos vièroz arivér tot çoula, vos sâroz k' Il-èst tot près, k' Il-èst so l' ouhe. 30 Vrêmint dju v's-èl di : lès djins d'oûy nu passeront nin, sins k' tot çoula nu s' fasse. 31 Lu cî èt l' tère passeront, mins çou k' dju di nu passerè nin. 32 Mins po çou ki èst d' savou l' djoû èt l' eûre, nouk n' èl sét, nin minme lès-andjes è cî, ni co l' Fi. I gn-a ku l' Pére a l' savou.
33 Loukoz a vosse sogne èt s' veûyoz, ca vos n' sav' nin cwand i sèrè tins. 34 C' èst come po on-ome k ènn' îreût po on long voyèdje. I cwite su mohon èt lèt tot-a-fêt a sès sèrviteûrs, a chake su sogne. Et â pwèrtî, i dit d' veûyér. 35 Veûyoz donc, ca vos n' sav' nin cwand l' mêsse dèl mohon ruvinrè : çu s'rè moutwèt fwèrt târd, ou è mitan dèl nut', a l' eûre ku l' coq tchante, ou tot-â matin. 36 I n' fât nin, cwand i r'vinrè sins prém'ni, k' v' troûve èdwèrmis. 37 çou k dju v' di là, dj' èl di a tot l' monde : veûyoz".
Lu passion èt l' rézurècsion da Jésus
14
1 C'èsteût deûs djoûs d'vant Pâke èt d'vant l' fièsse dè Pan sins lèvin. Lès mêsses dès prêtes èt lès scrîbes cwèrint on moyin d'arètér Jésus è catchète, po l' fé mète à mwèrt. 2 "Ku çu n' seûxhe nin, d'hint-i, lu djoû dèl fièsse, po n' nin èfowér lès djins".
3 Jésus èsteût a Bètanîye, èl mohon da Simon lu lépreû. Sol tins k' 'l-èsteût al tâve, one fème amoussa. Ele pwèrtéve on vâse plin d' on-ôlemint du grande valeûr. Ele lu spiya èt lu stâra so l' tièsse da Jésus. 4 I gn-ourit dès cis k' ènnè fourint mâvas. "Pocwè, su d'hint-i, kutapér çuste-ôlemint? 5 On l' polaxhe vinde po pus d' treûs cints pèces, k' on-z-âreût polou d'nér azès pôves". Et i s' mâvrint sor lèye.
6 Mins Jésus djâza : "Lèyoz-l', duha-t-i. Pocwè lî f'zoz-v' dèl pon.ne? C'è-st-one sacwè d' bon k' èle a fêt sor mi. 7 Dès pôves, vos 'nn' âroz tofèr avou vos-ôtes, èt tot côp ku v' vôroz, vos lès pôroz êdér. Mi, vos n' m' âroz nin toudi. 8 Ele a fêt çou k' èle a polou : d'avance, èle a ondou m' cwèr po l' èssèvli. 9 Vrêmint, dju v's-èl di : tot wice k' on-z-anoncerè çusse Bone Novèle tot-avâ l' monde ètîr, on racontrè avou çou k' èle vint d' fé, po s' souveni d' lèye".
Djuda vind Jésus
10 Adon, Djuda Iscariot', onk dès Doze, ala trouvi lès mêsses dès prêtes, po 'lzî livrér Jésus. 11Cwand i l' oyint, i 'nnè fourint tot contints, èt lî promètint du lî d'nér dès çans. Et duspôye çu moumint-là, Djuda cwèréve one ocâzion po 'lzî livrér Jésus
On-z-apontèye Pâke.
12 Lu prumî djoû dèl fièsse dè Pan sins lèvin, lu djoû k' on towéve l' ègnê d' Pâke, lès dissipes da Jésus lî d'mandint : "Wice v''loz-v' ku dj' alanxhe apontchér tot, po k' vos magnoxhe l' eûrèye du Pâke?" 13 Il-èvoya deûs dès dissipes, a tot 'lzî d'hant : "Aloz èl vèye. Vos-î rèscontèrroz on-ome ki pwètrè one djusse d' êwe. Sûhoz-l' . 14 Tot là k' i mousserè, vos dîroz â mêsse du çusse mohon-la : 'Nosse mêsse vus fêt d'mandér : wice è-st-èle lu sâle là k' i pôrè magnér l' Pâke avou sès dissipes. 15 I v' mostèrrè one grande plèce, là k' i gn-ârè tot çou k' i fât. Vos-î apontèyroz tot-a-fêt po nos-ôtes". 16 Lès dissipes ènn' alint, arivint èl vèye, èt trovint tot-a-fêt come Jésus l' aveût dit. Il-î apontchint l' eûrèye du Pâke.
L' eûrèye dâ Sègneûr
17 Al nut', il-ariva avou lès Doze. 18 Sol tins k' il-èstint al tâve èt k' i magnint, Jésus d'ha : "Vrêmint, dju v's-èl di : onk du vos-ôtes, ki magne avou mi, mu va trahi". 19 I 'nnè fourint tot d'zoûrnés, èt lî d'mandint onk après l' ôte : 'èst-ce mi.' 20 I rèsponda : "Onk dès Doze, ki magne â minme plat k' mi. 21 Po çou k' i 'nnè dè Fi d' l' ome, i 'nnè va come çoula a stou scrît sor lu. Mins mâleûr a l' ome ki l' livère! I valaxhe mî por lu k' i n' ouxhe nin m'ni â monde!"
22 Et sol tins k' i magnint, Jésus purda dè pan, lu bènixha, lu c'frâla èt èt 'lzî d'na tot d'hant : "Purdoz, çouvoci èst m' cwèr". 23 Tot parèy, i purda l' câlice, rumèrcixha l' bon Diu èt 'lzî d'na. I 'nnè buvint tortos. 24 I 'lzî d'ha : "çouvoci èst l' song dèl novèle Aliance, ki sèrè spârdou po brâmint dès djins. 25 Vrêmint, dju v's-èl di : dju n' beûrè pus dè frûtèdje dèl vigne, ca tant ku vègne lu djoû ku dj' ènnè r'beûrè dè novê è Rwèyôme dâ bon Diu".
Jésus va avou sès dissipes sol Mont dès-Olivîs
26 Cwand il-oûrint tchanté l' imne, i moussint foû po-z-alér sol Mont dès-Olivîs. 27 Jésus 'lzî d'ha adon : "Tortos, vos-aloz èsse scandalizés, ca il èst scrît : Dju bouxherè l' bèrdjî, èt lès berbus sèront dispèrsèyes. 28 Mins cwand dj' m' ârè r'lèvé d' amon lès mwèrts, dju roterè d'vant vos-ôtes vès l' Galilièye". 29 Mins Pîre lî rèsponda : "Cwand bin minme tot l' monde sèrè scandalizé, mi dju n' èl sèrè mâye". 30 Et Jésus : "Vrêmint, dju v's-èl di : Ouy, çusse nut' ci, duvant ku l' coq nu tchante deûs côps, vos m' âroz r'noyé a treûs côps". 31 Mins lu djâzéve toudi èvôye : "Minme si m' faléve mouri avou vos, dju nu v' runoyerè nin!" Et tortos duhint parèy.
Lu priyîre à Gètsémani.
32 Il-arivèt so on bin k' on louméve Gètsémani. Jésus d'ha a sès dissipes : "Dumonoz voci, sol tins ku dj' vasse priyér".33 I purda avou lu Pîre, Djâke èt Djhan. I c'minça adon a avou sogne, èt a èsse èl transe. 34 I 'lzî d'ha : "Mu coûr è-st-èl pon.ne, djusk' a 'nnè mouri; xhoûtoz voci èt s' veûyoz avou mi". 35 Il-ala on pô pus lon, èt touma al tère. I priyéve po ku, si c' èsteût possibe, çu moumint passaxhe èrî d' lu. 36 "Abba, Papa, duhéve-t-i, tot-a-fêt v's-èst possibe, boudjoz çu câlice èrî d' mi. Mins ku çu n' seûxhe nin come dj' èl vou, mins come vos l' voloz". 37 Adon, i ruv'na èt trova sès dissipes ki dwèrmint. I d'ha a Pîre : "Simon, vos dwèrmoz? Vos n' av' nin polou veûyér one eûre? 38 Veûyoz èt s' priyoz, po k' vos n' toumoxhe nin èl tantâcion : lu coûr èst fèl, mins l' cwèr èst flâwe". 39 I rala priyér, tot d'hant toudi èvôye lès minmes mots. 40 Cwand i rum'na adré sès dissipes, i lès r'trova co ki dwèrmint. Leûs-oûy èstint pèsants, èt i n' savint nin cwè rèsponde. 41 Cwand i ruv'na po l' treûzinme côp, i 'lzî d'ha : "Asteûre, dwèrmoz èt su r'pwèzoz-v'. Il-èst tins, l' eûre èst là. Vola ku l' Fi d' l' ome èst lîvré èzès mins dès pécheûrs. 42 Lèvoz-v', alans-è. Lu ci ki m' livère èst tot près".
Jésus è-st-arèté èt èminé
43 Jésus djâzéve co ku Djuda, onk dès Doze, ariva avou one trope du djins ârmés d' èpèyes èt d' bordons. C' èsteût lès mêsses dès prêtes, lès scrîbes èt lès ancyins dè peûpe ki lès-èvoyint. 44 Lu trête èlzî aveût d'né on signe : "Lu ci ku dj' bâherè, c' èst lu. Apiçoz-l', èminoz-l' èt s' wârdoz-l' bin".45 Cwand il-ariva, Djuda v'na tot dreût so Jésus : "Mêsse!", duha-t-i. Et i l' bâha. 46 Lès-omes apicint Jésus èt l' arètint. 47 Onk dès cis k' èstint là, apougna su èpèye èt l' tira, i bouxha lu sèrviteûr dè Grand-Prête èt lî côpa l' orèye. 48 Jésus purda l' parole po 'lzî dîre : "So-dj' on vârin, ku vos m' vunoz prinde avou dès-èpèyes èt dès bordons? 49 Tos lès djoûs, dj' èsteû è mitan d' vos-ôtes è tampe, la ku dju v's-acsègnéve. Et vos m' î av' nin arèté. Mins i fât ku çou k' èst scrît d'vins l's-Ecritûre seûxhe acompli. 50Lès disspipes l' aban.nint èt corint èvôye. 51 Sâve on djône ome, ki sûha Jésus. I n' aveût, po s' moussér, k' on drap sor lu. 52 On l' apiça. Mins lu tapa là l' drap, èt cora èvôye foû d' leûs mains, tot nou.
Jésus d'vant l' Grand-Prête
53 Il-aminint Jézus d'vant l' Grand-Prête. Là, tos lès mêsses dès prêtes, lès-ancyins èt lès scrîbes s'avint rassonlé. 54 Pîre aveût sû Jézus d' â lon, djuska d'vins l' coûr dè palâ dè Grand-Prête. I s'aveût assît è mitan dès sèrviteûrs, èt i s' tchâféve duvant on feû. 55 Lu Grand-prête èt tot s' Consèy cwèrint on tèmwègnèdje conte du Jésus po l' poleûr fé condan.nér a mwèrt, mins i 'nnè trovint nin. 56 I gn-ourit brâmint ki aboutint conte du lu dès fâs tèmwègnèdjes, mins i n' s' ètindint nin inte du zèls. 57 Pusieûrs su lèvint po dîre : 58 "Nos l' avans oy dîre : 'Dju dustrûrè ç' tampe ku dès mains d' omes ont bâti, èt so treûs djoûs d' tins, d' ènnè r'bâtixhrè on-ôte, ku l' ome n' î arè nin mètou l' main". Mins so çoula nin pus, i n' èstint nin d' acwèrd. 60 Adon, lu Grand-Prête su lèva d'vant tot l' monde po intèrojér Jésus : "Vos n' rèspondoz rin a tot çou k' cès djins d'hèt conte du vos?". 61 Mins lu s' têhéve, n' èt rumota nin. Adon l' Grand-Prête l' intèroja co èt lî d'manda : "Estoz-v' lu Mèssèye, lu Fi dè bon Diu, lu Bèni?" 62 Adon Jésus : "Dj' èl so, èt vos vièroz l' Fi d' l'ome, assît al dreûte dè Ci ki pout tot, vuni so lès noûlèyes dè Cî.". 63 Adon l' Grand-Prête duxhira sès moussemints, po dîre : "Pocwè nos fât-i co dès tèmons? Vos av' oy lu blasféme? K' ènnè pinsoz-v' ?" Et tortos d' dîre k' i mèritéve du mouri. 65 I gn-ourit adon dès cis ki s' mètint a rètchér sor lu. I catchint s' vizèdje avou on vwèle èt l' bouxhint a tot d'hant : "Fês l' proféte asteûre!" Et lès gârs lî d'nint dès calotes.
Lu r'noyemint da Pîre
66 Pîre èsteût â dzos, èl coûr. One dès sièrvantes dè Grand-Prête ariva. 67 Cwand èle vèya Pîre ki s' tchâféve, èle lu r'louka, èt d'ha : "Twè avou t' èsteûs avou çuste ome du Nazarèt, çu Jésus. 68 Pîre duha k' nèni : "Dju n' sé nin, dju n' comprins nin çou k' tu vous dîre". I moussa foû, d'vant l' coûr, èt l' coq tchanta. 69 Lu sièrvante, ki lu r'loukéve, rataka a dîre azès cis k' èstint là : "C' èst onk du zèls". 70 Et co on côp, Pîre d'ha k' non.na. 70 On p'tit tins après, lès cis k'èstint là, ratakint : "C' èst veûr, t' ès onk du zèls, t' è-st-on Galiléyin". 71 Adon, Pîre su mèta a sacrér èt a djurér : "Dju n' cunoxhe nin l'ome ku vos d'hoz". 72 Et tot dreût après, lu coq tchanta po l' deûzinme côp. Pîre su r'sovna adon du çou k' Jésus lî aveût dit : "Duvant ku l' coq nu tchante deûs côps, vos m' âroz r'noyé à treûs côps". Et i s' mèta a plorér.
15
Duvant l' tribunâl da Pilâte
1 Tot-â matin, lès grands-prêtes houkint lès-ancyins èt lès scrîbes po t'ni consèy. Adon i loyint Jésus èt l' èminint po l' rumète a Pilâte. 2 Pilâte l' intèroja : "Estoz-v' lu rwè dès Djwifs?". Et Jésus : "Vos l' duhoz". 3 Lès grands-prêtes acusint Jésus du brâvemint dès afêres. 4 Pilâte lî rud'manda co : "Vos n' rèspondoz rin? Xhoûtoz totes lès afêres k' on dit conte du vos. 5 Mins Jézus nu rèsponda pus rin, si bin k' Pilâte s' ènn' èwèréve.
6 I s' fuzéve k' al fièsse du Pâke, on-z-aveût l' âbitude du lèy alér on prîxhnî, lu ci k' lès djins dumandint. 7 I gn-aveût adon èl prîhon on loumé Barabas', ki aveût stou arèté d'vins one émeûte. Il-aveût towé on-ome. 8 Totes lès djins èstint donc' là, èt il-atakint a d'mandér çou k' on 'lzî acwèrdéve tot côp. 9 Pilâte èlzî rèsponda : "V'loz-v' ku dj' lèxhe alér lu Rwè dès Djwifs?" 10 Ca i saveût fwèrt bin ku c' èsteût a câse k' i l' hèyint, ku lès grands-prêtes lî avint aminé Jésus. 11 Mins lès prêtes aminint lès djins a d'mandér po k' on 'lzî r'mètaxhe pus vite Barabas'.12 Pilâte rud'manda co : "Ku v'loz-v' ku dj' fasse avou lu Rwè dès Djwifs?" 13 Mins zèls du criyér : "Clawoz-l' sol creû!". 14 Et Pilâte : "Mins k' a-t-i fêt d' mâ?". Et zèls du criyér toudi pus fwèrt : "Clawoz-l' sol creû!". 15Adon Pilâte, po 'lzî fé plêzîr, lèya alér Barabas', ét Jésus, k' on-z-aveût splinké a côps du s'gorèye, èlzî fourit r'mètou po k' i foûxhe clawé sol creû.
Lès sôdars su mokét d' Jésus
16 Lès sôdars minèt Jésus è mitan dèl coûr k' on loume lu "prétwère" èt houkint tote lu cohorte.17 I lî mètèt on rodje mantê èt trèssèt so s' tièsse one courone fête avou dès spines. 18 I s' mètèt adon a l' adègnér : "Bondjoû, Rwè dès Djwifs", 19 èt i lî bouxhèt l' tièsse avou one vèdje, i rètchèt sor lu, èt s' mètèt a gngnos come po l' adègnér. 20 Cwand il-oûrint tot fêt du s' mokér d' lu, i lî r'tirint lu rodje mantê èt lî r'mètint sès moussemints. I l' èminint adon po l' clawér sol creû.
Lu clawèdje sol creû
21 On-ome passéve por la ki ruv'néve dal campagne, Simon du Sirène, lu papa da Alexandre èt da Rufus; i l' fwèrcixhint a lî pwèrtér s' creû. 22 I minint Jésus èl plèce k' on-z-î loume "lu Golgota", çou ki vout dîre "lu Calvêre" ou "l' Plèce dè Crâne".23 I prézintint a beûre a Jésus dè vin cumaxhé avou d' l' amér, mins i 'nnè purda nin. 24 I l' clawint adon sol creû; après cwè, i s' pârtixhint sès moussemints, tot sètchant â sôr po savou l' ci k' âreût s' pârt. 25 Il-èsteût noûve eûre cwand i l' clawint sol creû..26 I gn-aveût one plantchète, k' on-z-aveût scrît su câse sus : "Lu Rwè dès Djwifs". 27 Avou lu, on clawa so dès creûs deûs malfèteûrs, onk a s' dreûte èt l' ôte a s' hintche.(28)
29 Lès cis ki passint lu maltrêtint d' tos lès noms, i hossint l' tièsse, a tot d'hant : "Ey! Twè ki dustrûs l' tampe èt k' èl r'bâtixhe so treûs djoûs! 30 Sâve-tu twè-minme èt d'xhins djus dèl creû! 31 Lès mêsses dès prêtes su mokint tot parèy, avou lès scrîbes. I d'hint inte du zèls : "Il-a sâvé l's-ôtes, èt asteûre i s' su pout dja sâvér lu-minme. 32 Ku l' Mèssèye, lu rwè d' Israël, duxhinde asteûre djus dèl creû; nos vièrans adon èt nos creûrans!" Minme lès deûs k' èstint clawés so dès creûs avou lu, lu maltrêtint tot parèy.
Lu mwèrt da Jésus
33 So l' eûre du non.ne, il-ataka a fé spès tot-avâ l' tère ètîre, djuska vès treûs-eûre. 34 A treûs-eûre, Jézus criya bin fwèrt : Eloï, Eloï, lama sabactani?", çou ki vout dîre : "Mon Diu, mon Diu, pocwè m' av' aban.né?". 35 Dès djins k' èstint là, cwand c' èst k'i l' oyint, duhint : "Vol-la ki houke Elîye!" 36 Onk du zèls cora trimpér one èponje d'vins dè vinêgue, lu stitcha so on bordon èt lî d'na a beûre, tot d'hant "Rawârdoz! Nos-alans vèy si Elîye èl va v'ni s'xhinde du là!" 37 Mins Jésus abouta co on grand cri, èt rinda l'âme.
38 Lu vwèle dè tampe su d'xhira è deûs duspôye lu copète k' â dzos.
39 Lu centurion ki s' tunéve duvant, cwand i vèya k' il-aveût rindou l' âme tot criyant insi, duha : "Vrêmint, çuste-ome là èsteût l' Fi dè bon Diu!"
40 I gn-aveût là avou dès fèmerèyes, ki r'loukint dâ lon. Duvins zèls, i gn-aveût Marîye-Madelène, èt Marîye lu mame da Djâke lu pus djône èt da José, èt Salomé. 41 Ele sûhint Jézus èt l' sièrvint, cwand il-èsteût co èl Galilèye. Et i gn-aveût co brâmint d's-ôtes, k' avint monté avou lu so Djéruzalèm.
Jésus è-st-èssèvli
42 I f'zéve dèdja nut'. A câse ku c' èsteût d' vant l' sabat, lu moumint k' i faléve apontchér tot-a-fêt, 43 Djôzèf d' Arimatîye su prézinta. C' èsteût on mêsse, èt lu avou rawârdéve lu Rwèyôme dè bon Diu. Il-ourit l' corèdje d' alér vèye Pilâte, èt lî d'manda l' cwèr da Jésus. 44 Pilâte s' èwèra ku Jésus foûxhe dèdja mwèrt. I f'za houkér l' centurion po lî d'mandér s' il-èsteût vrêmint mwèrt. 45 Sol rèsponse dè centurion, i d'na l' cwèr a Djôzèf. 46 Cici atch'ta adon on linçoû po l' rafûlér, èt l' coûka èn-on monumint, k' aveût stou xhavé èl rotche. I rôla adon one grosse pîre duvant l' intrèye dè monumint. 47 Marîye Madelène èt Marîe l' mame da José èstint là, ki r'loukint l'a k' on l' mètéve.
16
On-andje fêt savou ku Jésus s' a r'lèvé dèl tombe
1 Cwand l' sabat fourit out', Marîye Madelène èt Marîye l' fème da Djâke, avou Salomé, atchtint dès aromates, po poleûr alér onde lu cwèr da Jésus. 2 Tot-â matin, lu prumî djoû dèl samin.ne, èle alint â monumint. Lu solo èsteût djà lèvé.3 Ele su d'hint inte du zèles : "Kî nos va rôlér l' pîre èrî dè monumint?"4 Mins cwand èle ruloukint, èle s'abatint ku l' pîre èsteût djà rôlèye èvôye. C' èsteût one fwèrt grosse pîre. 5 Ele moussint è monumint, èt î vèyint on djône ome, k' èsteût assît sol dreûte. Il-èsteût moussé d' one blanke cote. Ele s' èwèrint fwèrt. 6 Lu djône ome èlzî d'ha : "Nu v' subèroz nin. C' èst Jésus d' Nazarèt ku v' cwèroz, lu ci k' a stou crucifyé. I s'a r'lèvé, i n' èst nin voci; loukoz l' plèce k' on l' aveût mètou. 7 Aloz pus vite po dîre a sès dissipes èt a Pîre k' il-èst èvôye duvant vos èl' Galilèye. C' èst là ku vos l' vièroz, come i v' l' aveût dit". 8 Ele moussint foû dè monumint, èt corint èvôye. One grande hisse lès-aveût hapé, èt èle nu d'hint rin a nouk, èle avint trop sogne.
Jésus rèssussité su lêt vèy
9 Cwand i s' fourit r'lèvé d' amon lès mwèrts, â matin dè prumî djoû dèl samin.ne, Jésus aparèta po c'mincér a Marîye Madelène, lu cisse k' il-aveût tchèssé foû d' lèye sèt démons.10 Ele ala pwèrtér l' novèle azès cis k' avint stou avou lu, èt k' èstint a plorér èt a su d'lamèn'tér. 11 Mins zèls, cwand c'èst k' il-oyint dîre k' i vikéve èt k' i lî aveût aparètou, i n' èl volint nin creûre. 12 Après çoula, il-aparèta co, mins il-aveût candjé s' manîre du s' prézintér, a deûs dissipes du leû groupe, ki rotint po-z-alér al campagne. 13 I ruv'nint po l' rudîre âs-ôtes. mins i n' lès volint nin creûre nin pus.
14 Po fini, adon k' lès Onze èstint èssonle, i 'lzî aparèta. I 'lzî r'procha leû manke du fwè èt leû doreté, pace k' i n' avint nin cruou lès cis k' l' avint vèyou rulèvé d'amon lès mwèrts. 15 I 'lzî d'ha co : "Aloz avâ l' monde ètîr, fuzos savou l' Bone Novèle à tortos.16 Lu ci k' ârè cruou èt ki ârè stou batizé, sèrè sâvé; mins l' ci ki n' ârè nin cruou, sèrè condan.né. 17 Vola lès signes ku pôront fé lès cis ki creûront : po m' nom, i tchèsseront èvôye lès démons, èt i djâzeront dès novèles langues. 18 Il-apiceront dès sèrpants è leûs mains. S' i buvèt dè pwèzon, çoula n' èlzî f'rè nou mâ. S' i stindèt lès mains so dès malâdes, cècis sèront xhapés.
19 Cwand il-ourit tot djâzé, lu Sègneûr Jésus fourit èlèvé è cî, là k' il-èst assît al dreûte dè bon Diu.
20 Zèls ènn' alint po fér savou l' Bone Novèle tot costé. Lu Sègneûr ovréve avou zèls, èt d'néve fwèce a leû prétche, avou lès signes ki lès sûhint.
mètou è walon d' Brâ (Lièrneû) par Jean-Marie Lecomte, sj.
Imprimi potest, Bruxelles, le 5 septembre 2001 le 2 juin 1999; Xavier Dijon sj; Provincial Imprimatur; Liège, le 6 décembre 2001; + Aloyis Jousten; Evêque de Liège.
Modêye so papî: Li Bone Novele da Nosse Signeur Djezus-Cris sorlon Sint Luk, sins dåte, Vervî, Notre-dame des Récollets; 6 euros + evoyaedje.
Sicrijhaedjes eplaidîs so les fyis avou l' åjhmince do ratourneu.
Édition en ligne explicitement autorisée par le traducteur.