[[Imådje:Edjaler.jpg|thumb|]]
[[Imådje:Mouze Sidan.jpg|thumb|]]
[[Imådje:Botaussaut.jpg|thumb|Li Smwès a Bohan (a hintche), a Botôsså (a droete) (did so l' Daegntoele); li Smwès edjalêye (portrait saetchî pa Martine Mahin).]]

<FONT COLOR="#ff0000"><B>Simwès</B></FONT> u <FONT COLOR="#ff0000"><B>Esmwès / Smwès</B></FONT> [no d'&nbsp;aiwe] grosse aiwe del Walonreye, e F. <span lang=fr>Semois</span> (ou <span lang=fr>Semoy</span> pol boket k'&nbsp;est el France), en almand <span lang=de>Sasbach, Sesbach</span>. Ele prind sourd nén lon erî d'&nbsp;Årlon, pu va e payis Gåmet, pu a Dôhan, Bouyon, Pophan, Frôhan, wice k'&nbsp;ele fwait frontire inte les pårlers Nonne-walon et tchampnwès; ele mousse e France (ås Rivires), pu s'&nbsp;aler egoliner e droet costé d'&nbsp;Mouze a ... <FONT COLOR="#0000ff">>>&nbsp;Li Smwès est bén plinne est k'&nbsp;on n'&nbsp;sait nén d'&nbsp;kî:</FONT> dijhêye po disfinde ene feme ki ratind et k'&nbsp;on n'&nbsp;kinoxhe nén l'&nbsp;pere. <FONT FACE="Arial Narrow">Croejhete:</FONT> s'&nbsp;eploye avou u sins årtike: sol Simwès; so Smwès. 

Etimolodjeye: tîxhon <span lang=de>"sach"</span> (ponte, coutea) et <span lang=de>"mari"</span> (aiwe), "aiwe ås pires come des couteas". 

| <FONT COLOR="#ff0000"><B>simwès</B></FONT> u <FONT COLOR="#ff0000"><B>esmwès</B></FONT> / <FONT COLOR="#ff0000"><B>smwès</B></FONT> [o.n.] toubak prodût so Smwès (1900-1960), k'&nbsp;esteut d'&nbsp;ene mo boune cwålité. <I>Vos trovroz la on pot d'&nbsp;toubak - do smwès, cobén - et on lite di peket</I> ([[F. Barry]]).