{{Wiccionaire-motî|Tîxhe}}
<FONT COLOR="#ff0000"><B>Tîxhe</B></FONT> [o.f.n.]  

<B>1.</B> djin ki djåze on lingaedje djermanike.

<B>2.</B> (pus stroetmint) djin ki djåze li lussimbordjwès. <I>I s' maria avou ene des Tîxhes, ene grande curêye, ki lyi frè vey li diåle tote si veye</I> ([[A. Lenfant]]). <span lang=fr>F. Allemand(e), (d'expression) germanique.</span>

| <FONT COLOR="#ff0000"><B>Tîxhon</B></FONT>, 
<FONT COLOR="#ff0000"><B>Tîxhonde</B></FONT> u
<FONT COLOR="#ff0000"><B>Tîxhone</B></FONT> 

<B>I.</B> [o.f.n.]

<B>1.</B> Tixhe. 

<B>2.</B> (pus stroetmint) Flamind(e) u Almand(e).
<FONT COLOR="#0000ff">>>&nbsp;diveur ås Walons et ås Tîxhons:</FONT> avou des desses di tos costés.

<B>II.</B> <FONT COLOR="#ff0000">Tîxhon</FONT> [n.dj.] no d' famile del Walonreye, ki si scrît asteure <span lang=fr>Tixhon, Tichon, Tychon, Tihon, Thion.</span>

<B>III.</B> <FONT COLOR="#ff0000">tîxhon</FONT>, 
<FONT COLOR="#ff0000">tîxhone</FONT> u 
<FONT COLOR="#ff0000">tîxhonde</FONT> [addj., purade u padrî] a vey avou on peupe djermanike u lingaedje djermanike. <I>L' etimolodjeye di "sipiter" n' a rén a vey avou on bodje tîxhon.</I> 
<span lang=fr>F. germanique.</span> 

<B>IV.</B> <FONT COLOR="#ff0000"><B>tîxhon</B></FONT> [o.n.] vî lingaedje soûmintrece k' a dné l' almand, li flamind, li frizon, li lussimbordjwès, et siervi di stok a mwints mots do walon.
<span lang=fr>F. germanique.</span> 

| <FONT COLOR="#ff0000"><B>Tîxhnea</B></FONT> [n.dj.] sipot po ene djin ki provént did mon les Tîxhons et k'&nbsp;est ptit. <I>Djihan Tîxhnea dimoréve a Ståvleu e 1544.</I> ([[Live des nos d' famile del Walonreye da Germain et Herbillon]]). 

| <FONT COLOR="#ff0000"><B>tîxhwès</B></FONT> 

<B>I.</B> [o.n.] pitit lingaedje (diyaleke) francike : flamind, braibançon, limbordjwès, ripouwaryin, lussimbordjwès. <span lang=fr>F. thiois.</span>

<B>II.</B> <FONT COLOR="#ff0000">tîxhwès</FONT>, 
<FONT COLOR="#ff0000">tîxhwesse</FONT> [addj., padvant u padrî] la k' on cåze di ces lingaedjes la.
<FONT COLOR="#0000ff">>>&nbsp;e tîxhwès payis:</FONT> la-minme: <span lang=wa-feller>è tchè payis)</span> lomaedje des viyaedjes flaminds pa les Walons del vå d' Djer.&nbsp;<ref><SMALL>[[Live da Legros sol frontire des lingaedjes romans el Beldjike]], p. 107.</SMALL></ref> 
<FONT COLOR="#0000ff">>>&nbsp;tîxhwès braibançon:</FONT> vî lingaedje tîxhon d' Brussele, ricnoxhou come lingaedje do payis pal [[kiminålté francesse di Beldjike]]. Loukîz a : marolyin.

== Etimolodjeye et tcherpetaedje==
;Tîxhe: francike <span lang=lb>"theudisk"</span> (come l' almand <span lang=de>"deutsch"</span>, li daenwès <span lang=da>"tysk"</span>).
;tîxhon : [[cawete -on]]
;Tîxhnea : [[cawete -ea]] metowe dirî l' cawete on-.
;tîxhwès : [[cawete -wès]]

== Minme sitok etimolodjike ==
* [[Motî:tîxhondijhî|tîxhondijhî]] 

== Mots d' aplacaedje ==
* [[Motî:Tîxhe-Nouvveye|Tîxhe-Nouvveye]]
* [[Motî:Méch-li-Tîxhe|Méch-li-Tîxhe]] 

== Disfondowes == 
;tîxhe : <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">Tîhye</FONT>, Tîche, Tîhe, Tièhye, Têye, Tin.ye, Tîye</span>.
;tîxhon : <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">Tîchon, Tîchonde, Tîhondje, Tîchone</FONT>, Tîhon, Tîhonde, Têyon, Tinyon, Tiyon, Tiyondje, Tiyone, oune</span>.
;Tîxhnea: <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">Tîchnia</FONT>, Tîh'nê, Tîhy'nin</span>
;tîxhwès : <span lang=wa-feller><FONT COLOR="#800080">Tîchwès(se)</FONT>, Tchès;</span> [[scrîta|Vîs scrijhas]] : <span lang=wa-scripta>tiex</span>. 

== Sipårdaedje do mot e 20inme sieke == 
;tîxhe : Coinrece [[Hôte-Årdene]] et [[Payis d' Bastogne]].

== Hårdêyes divintrinnes == 
* [[Tîxhe|Dipus d' racsegne sol mot "Tîxhe" & Tîxhon dins les nos d' djins et d' plaeces]]
* [[Etimolodjeye tîxhone|Dipus d' racsegnes so les etimolodjeyes tîxhones des mots walons]]
* [[walon et tîxhon|Totès sôres di rapoirts inte li walon eyet les Tîxhons et leu lingaedje]]
* [[aplacaedje tîxhon|mots walons emantchîs al môde tîxhone (aplacaedje tîxhon)]]

== Sourdants ==
<References/>
[[Categoreye:Motî]]