apougnî
I. [v.c.]
1. apicî. Dji m' tel va apougnî pa s' buzea ! >> apougnî po cou po tiesse: apicî fer. F. empoigner, saisir, attraper.
2. (pus stroet) apicî (on hapeu d' boûsses) rl a: ramasser, rascode. F. arrêter, appréhender.
3. ataker, comincî. On-z apougne a cénk eures å niût. >> divant d' apougnî: tite metou dizeu l' adrovaedje d' on live. rl a: adrovaedje; rl a: rapougnî.
II. s' apougnî [v.pr.] si prinde påzès pougns, po s' batayî. On s' a cåzumint apougnî po on mot dins li scrijhaedje finå. Franwal: ahåyant po: "en venir aux mains". >> Les tchéns s' waitèt lontins divant d' s' apougnî: I n' fåt nén cmincî a s' bate sins awè bén pezé ses foices.
Disfondowes: apougnî, apougni, apougner, apougnè, apognî. Coinrece Årdene nonnrece (sinse di comincî).
| apougnåve [addj.]
1. ki pout esse apougnî, copurade, k' on pout prinde åjheymint avou ses doets, tot djåzant d' cwårs (nén trop ptits). F. maniable, manipulable.
2. (pus stroetmint) ki våt les poennes k' on pougne didins, tot djåzant di ptite manoye. Mins, s' elle estént ptites, les pîces d' on sô årît co stî apougnåves assez, pusk' avou l' tarif di 1800, tchaeskene åreut valou on pô pus d' on cwårt di cinteme (0,5105) (N. Lequarré).
| apougnaedje [o.n.]
1. margaye wice ki les djins s' apougnèt. F. rixe, pugilat, empoignade.
2. adrovaedje (d' on live).
| apougnåde [f.n.] apougnaedje (margaye). Gn a yeu ene apougnåde al rexhowe do bal.
| apougnåjhe [f.n.] apougnaedje (margaye). Gn a-st oyou ene fameuse apougnåjhe ouy sol rowe.
Disfondowes: apougnauhe, apougnauhye, apougnauje.
| apougneure [f.n.]
1. pougnêye. L' apougneure d' on fier a ristinde. F. poignée.
2. manire d' apougnî (avou del foice) Il a ene sifwaite apougneure ! F. poigne.
| apougneu, apougneuse u apougnresse [o.f.n.]
1. onk, ene ki s' apougne voltî avou ls ôtes. F. batailleur, bagarreur, querelleur, euse; violent(e).
2. li ci (cene) ki cmince èn ovraedje. C' est nén todi les apougneus les finixheus ! F. initiateur, promoteur (d'un travail).