bråyler (codjowaedje)
I. [v.c.]
1. tini eshonne des pîces di bwès, ene tcherêye di four, evnd. avou ene håre, ene coide, ene tchinne, evnd. Li tcherêye est må braylêye, ele riskêye di clintchî. Sol bayåd, vs avîz on bråyloe pou bråyler les fagots (J. Boulard). Des ôtes covreus fjhént tni les pîces après les tchvirons avou ene broke di bwès k' on bråyléve. F. "brêler, ligoter, amarrer, sangler, garotter".
2. tini (des oujheas) avou ene coide. Po bråyler les apleus, on lzî mete ene pitite coulote ; c’ est ene pitite coide inte les pates. Il a ene frumele pinson bråylêye. Pu, on mete on colon mansåd, bråylé avou on fén fyi loyî après s' pate, ki va siervi d' proye (L. Mahin). F. "attacher, lier, entraver".
3. tini ene djin come al laxhe, et k’ il è dvént malåde. Et çoula, tot-z estant strindou, et bråylé, et seré do prumî d' djanvî disk' å 31 d' decimbe (L. Mahin). Nosse payis est bråylé på cliyintelisse, et on tuze todi ås vôtaedjes ki vnèt, estô di rwaitî lon padvant lu (L. Mahin). Gn a nole pårt sol Daegn des payis la kel djonnesse est ostant bråylêye ki dins l' monde arabe, et copurade les djonnès feyes (L. Mahin). Loukîz a : efernuker. F. "emprisonner, complexer, stresser".
II. roter målåjheymint. I lyi a falou bråyler houte des moirtîs (Motî del Gléjhe). F. "patauger, trépigner".
| bråylé [o.n.] (mot d’ tindeu ås moxhons) apleu (oujhea bråylé avou ene coide, et k’ apele les ôtes). Dji m' va mete mi bråylé a l' mowe. F. "appeleur".
| bråylaedje [o.n.] no d' fijhaedje et no di çou k' est fwait (accion eyet si adierça) pol viebe "bråyler". I gn a pont d' imbaras, nos avans fwait on bon bråylaedje (Motî del Lovire). F. "arrimage, contention, attache, amarre, amarrage, ligotage".
| bråyleu, bråyleuse u bråyelresse [o.f.n.]
1. li ci (cene) ki bråylêye (ene sacwè, ene biesse, ene sakî).
2. (pus stroetmint) tindeus ås moxhons. F. "oiseleur".
| bråyloe u bråylon u bråylåd [o.n.]
1. sistinme po serer les tcherêyes di four, tot toirtchant on ptit bwès après, po loyî les faxhenes, evnd. Sol bayåd, vz avîz on bråyloe pou bråyler les fagots (J. Boulard). Loukîz a : diale. F. "ligature, tendeur".
2. bwès d' l' erî-trin do tchår k' on passe dins ene tchinne u dins on fwè d’ fis d’ årca et k' on splinke po serer l' fotche (xhamea do drî) so l’ londje. [1]. F. "tendeur".
3. longue coide metowe al pate d’ ene poye, d’ ene agaesse, evnd. po k’ ele ni våye nén trop lon. F. "entrave".
| bråylire [f.n.] bresse do shoflet d’ foidje.
Tcherpetaedje
- bråyler
- viebe fwait sol mot « bråye » avou l’ cawete -ler
- bråyloe
- cawete -oe
- bråylåd
- cawete -åd
- bråylon
- cawete -on
- bråylire
- cawete -ire
Disfondowes
- bråyler
- brauy'ler, brâyler, bralier.
- bråyloe
- brauy'leu, brauyelwè, braylwè, bralioû, bralieu.
Sicrijhas ezès motîs
- bråyler
- bråyeler [R0], brâyeler [O2]; brâyeler [E2], bray'ler [O0, O4, O5]; brayelè [C1], brålier [E1], braulier [C9]; braulî [C9], bralier [S104, S109, S117], brêlè [C8]
- bråylaedje
- bråyelèdje [E1, E34], brâyelâdje [O2]; bray'lâdje [O4]
- bråyloe
- bray'lwè [O4], brayelwè [R0], bralioû [S117], braliou [S104], bralieu [S27].
- bråylon
- brayelon [C1, R0]
- bråylåd
- brayelåd [R0], bray'lâr [O4]
- bråylire
- brayelêre [R0], bray'lêre [O0]. [2]
Hårdêye divintrinne
- Dipus d' racsegnes sol bråylaedje des apleus
- Dipus d' racsegnes so les bråyloes des tchårs
- Dipus d' racsegnes sol bråylire do shoflet d’ marixhå
Sourdant et pî-notes
- ↑ Definixha dné pa Charles Delaite, divins li Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece.
- ↑ Loukîz al djivêye des motîs.