brotchî
I. [v.s.c.]
1. rexhe tot doûçmint d' ene masse, a cåze d' on pressaedje, tot cåzant d' ene sacwè come del påsse. Les pemes brotchèt tot cujhant; fé brotchî dèl påsse inte ses doets, fé brotchî do noer savon inte ses doets. Li lowin brotchive totavå l' mé. Li mastik brotche inte ses doets. N' aspoyoz pus so vosse frisco, vos fjhoz brotchî l' crinme. Li bire travaye, ele fwait brotchî l' schoume ådzeu di m' pinte. Il aveut on grand rodje motchwè a noers poes ki brotchive todi foû di s' potche (J. Schoovaerts). rl a: tchitchî. F. saillir, sourdre, faire saillie, faire éruption.
2. (mot d' medcén) rexhe foû del pea tot cåzant d' ene mizere. Il ont fwait brotchî m' boigne clå. rl a: fé tchitchî. F. éclater, suppurer.
3. rexhe di tere, djermer, tot cåzant d' ene culteure; fé des djermons. Les yerbêyes ont yeu del boune ansene: i fåt k' ça brotche (R. Dedoyard). Les crompires brotchèt foû d' tere (ramexhné pa M. Francard). Ké niche tins; gn a tot ki brotche so pî. rl a: crexhe. F. germer, pousser, croître.
4. vesser douçmint, sins k' on vs oyaxhe. C' est ti k' a brotchî ! - Prumî nodeu, prumî vesseu. rl a: flotchî.
5. rexhe d' on plin côp, tot cåzant d' ene sacwè come di l' aiwe. Do prumî côp, li sonk a brotchî. Ça m' a brotchî e plinne figueure. L' aiwe a brotchî foû do tuyo (ramexhné pa M. Francard). Sambe comince a monter, et plinne di schoume, ele brotchive pa les saiwes (L. Bernus). On solea k' on n' voet nén Mins ki brotche foû do bleuw Foû del foto (L. Hendschel). Ses årteas, avou do rodje a ongues dissu, atirént les ouys des omes cwand k' i brotchént foû do cur di ses sandaletes (J. Schoovaerts). Nos pinsêyes feles come des colons brotchrént rén k' e rwaitant l' faitaedje (J. Beaucarne). El feu d' årtifice esclate: Presses a brotchî d' leu boesse Po k' les djins fouxhexhe al fiesse, Vla èn moncea d' estoeles (J. Goffart). rl a: sipiter, sibrotchî, sitritchî. F. jaillir, gicler, fuser.
6. brotchî (dins): moussî doûçmint ene sadju, tot cåzant d' ene sacwè come del påsse. I fwait si yôrd ki les berdouyes brotchèt dins mes shabots. Si cô brotchive dins s' fås col. F. s'introduire, faire irruption.
7. (imådjreçmint) rexhe d' ene batreye, d' ene lûte, pask' on-z est l' pus flåwe. Il a bén falou k' i brotchaxhe. rl a: ployî. F. céder, s'avouer vaincu, se résigner.
8. (imådjreçmint) rexhe do droet do djeu, fé ene flotche. Il a brotchi ås cåtes. 9. èn nén ndaler come i fåreut. Gn a-t i ene sacwè ki brotche ? F. clocher, déconner, coincer.
II. [v.c.] rater (ene biesse al tiesse). Vos avoz brotchi l' moxhon, mins mi, dji n' el brotchrè nén (A. Carlier). rl a: abrotchî, ebrotchî, ribrotchî.
Disfondowes: brotchî, brotchi.
Etimolodjeye: viebe do 2inme grope fwait sol bodje "brotche" (broke). Coinrece Payis d' Nameur, Lidje, Coûtchant walon.