Cisse pådje ci, c' est ene årtchive do pordjet motî (cnoxhou dizo l' rahouca R11) k' esteut-st elodjî so Wikipedia divant di divni l' Wiccionaire.
Pådje : Motî:diåle/ratourneures
Date : 2018-03-18T22:46:53Z
Uzeu : R. Giskard Reventlov
Messaedje : diåle et famile
URL : https://wa.wikipedia.org/w/index.php?oldid=332360
Pådje avou les ratourneures sol mot "diåle"
>> fé martchî avou l' diåle; u : paker avou l' diåle; u : fé paket avou l' diåle; u : vinde si åme å diåle; u : fé avou l' diåle: promete si åme å diåle après ene termene ki vs åroz tot çou ki vs lyi dmandez. Cwand il a coprin k' i vneut d' fé martchî avou l' diåle, li cinsî a stî tot disnorté (G. Lucy). F. faire un pacte avec le diable. >> L' ônea ° erprotche å frinne d' aveur vindou si åme å diåle por lu polou broûler vete.
>> peter å diåle: cori evoye. F. prendre la poudre d' escampete. >> evoyî ene sakî å diåle; u : l' evoyî å diåle et co pus lon: l' evoyî evoye. F. envoyer se faire pendre. >> Va-st å diåle: dijhêye po s' dishaler d' ene sakî. >> evoyî ene sacwè å diåle: èn pus sayî d' ariver a l' rifé, a l' remantchî. F. laisser tomber. >> fote l' avarice° å diåle.
>> on brut d' diåle: bråmint do brut. F. bruit infernal, vacarme. >> ki l' diåle: foirt. Il est maigue ki l' diåle. Dj' a ene crevåde å talon; ça fwait må ki l' diåle. F. extrèmement, terriblement.
>> Il est pus malén° ki l' diåle. >> Si l' diåle est pus malén° k' lu, c' est k' il est pu vî. >> il a on toû di pus ki l' diåle: il est foirt malén.
>> li diåle tcheye todi so l' pus gros moncea; u : >> li diåle tcheye todi so l' minme moncea: les cis k' ont ddja des cwårs, c' est co zels k' ont totes les tchances po nd aveur todi dpus. >> lodjî l' diåle e s' boûsse; u : saetchî l' diåle pal cawe: esse pôve. >> pus a l' diåle, pus vout i aveur; u : >> pus çki l' diåle a, pus çk' i ndè vout; u : >> pus l' diåle a-t i, pus ndè vout i: dijheye po onk ki vout todi esse pus ritche. F. appétit de richesse. >> esse diåle po les cwårs: esse pice-crosse (rapia). F. avare.
>> cori come onk k' a l' diåle e s' cou: foirt raddimint. >> si ctaper come on diåle dins on benitî: si ctaper dins tos les sinses. F. se démener comme un beau diable. >> aveur li diåle e coir: esse malåjhey ådla, tot cåzant d' èn efant. >> aveur li diåle e s' capotene: esse foirt metchant.
Ki sont sinonimes di "parey", "probåbe" >> c' est todi l' minme diåle; u : c' est todi l' minme diåle, dit-st i l' martchand d' bondius: c' est parey. Loukîz a: Piron. F. C'est du pareil au même. >> C' est bén l' diåle s' i gn a pont: ci sereut merveye s' i gn a pont = end årè. I leye ses åmayes eshonne e paxhi avou ls åmeas; c' est bén l' diåle s' i gn a pont d' plinnes divant waire ! F. il est probable que (+ positif).
>> ostant pingnî on diåle ki n' a pont di tchveas: dijhêye po åk di nén possibe. >> Est çki t' tignréves bén on diåle ki n' a pont di tchveas ?: on n' såreut fé l' impossibe. >> ci n' est nén l' diåle: ci n' est nén målåjhey. F. ce n'est pas sorcier. >> c' est on mestî ki l' diåle n' a nén volou fé: c' est on målåjhey mestî. >> On fwait pa des côps li diåle pus laid k' i n' est; u : On fwait sovint li diåle pus noer k' i n' est: on croet ene sacwè pus målåjheye k' ele n' est. F. exagérer.
>> Diåle m' ancate !; u : diåle m' evole: mostere k' on-z est sbaré, k' on n' croet nén çou k' on dit. >> Ki l' diåle åye (ene sacwè); u: sohaitî (ene sacwè) å diåle: dijhêye po åk k' on n' voet nén voltî. Les araedjîs avou leu påye, K' i lomèt d' Fexhe et ki l' diåle åye ! (Marian de Saint-Antoine). Ossu, a poenne esteut i la d' ene hapêye k' i sohaitive les carnavåls å diåle (V. Carpentier). >> Ki l' diåle åye; u: Ki l' diåle apice (ene sakî, ene sacwè): dijhêye po ene djin k' on n' voet nén voltî. Ki l' diåle apice Tos leus tchinisses ! Ki l' diåle evole Totes leus éndjoles ! (L. Mahin). F. Que le diable l'emporte. >> Ki l' diåle t' apice: response po rire cwand on vs dit "Ki l' Bon Diu vs benixhe" cwand on-z a stierni.
>> on direut k' i (elle) a veyou l' diåle moussî e sôdård: il est tot reyusse (sibaré). F. éberlué. >> esse noer come li diåle: esse tot mannet. >> i s' fote do diåle et co do martchand: i nd a d' keure; i s' fote di totafwait. F. il se fiche de tout.
>> dji n' mi feye nén dpus a li k' å diåle: dji m' è dmefeye. >> si cfesser å diåle: dire ene sacwè k' on-z a må fwait a ene djin k' el va aler raconter. >> magneu d' bon Diu et tchiyåd d' diåle: fås-vizaedje. F. hypocrite. >> cwand l' diåle divént vî, i s' fwait ermite: ça a l' air d' esse on bråve, mins dimefeye tu todi d' lu.
>> Cwand k' i ploût° et ki l' solea lût, c' est k' el diåle mareye ès feye. >> apus k' i n' tchaiye des diåles avou des cawes d' oronde: a) såf s' i fwait on tins d' tchén (on foirt mwais tins); b) såf s' il arive åk k' on n' s' î atind nén. F. sauf imprévu.
>> On diåle, si diåle fouxhe-t i, ni sait catchî ses coines: on malén, ki catche ses dfåts, ni les såreut catchî advitam. >> S' il a magnî l' diåle, k' i magne pår les coines°.
>> esse po l' diåle: a) esse codåné(êye) a mori. b) po ene sacwè ki s' va broyî. F. condamné(e).
>> Å galop, galopea, li diåle vs årè pa vos dijh årteas: dijhêye po fé cori evoye èn efant k' est a damadje. >> a Marcour° (u a Our°), li diåle î court...
>> Li lét do Diåle: no d' ene plaece di Werisse.
>> di tos les diåles: dijhêye po ene sacwè ki va foirt. I fjhént on roumdoudoum di tos les diåles. F. extraordinaire. >> on tins d' tos les diåles: on foirt mwais tins. >> evoyî ås cwate cints diåles; u : ås set cints diåles; u : ås trinte shijh meye diåles: evoyî (ene sakî, ene sacwè) å diåle. >> esse evoye ås cwate cints diåles; u : ås cénk cints diåles lon: esse evoye foirt å lon. Loukîz a: zivercôfs. on viyaedje pierdou å diåle lon: on retrôclé viyaedje. E meye nouv cint cwate, les djeus olimikes, c' est a Sint-Louwis, ås USA, on payis pierdou å diåle lon (E. Pècheur). F. bled perdu, pays reculé.