Ballade équestre dans les Cévennes, France A dadaye. |
Mi, c' est Dona. Dji so guéye et wespiante, tènawète a m' môde. Des grands tchvias tchêynut su m' vizadje et catchî mes ouy. Fine blanke del tiesse jusk' å dbout dol kèwe, dji so one bèle pitite cavale camarguesse.
Nos estinne sul difén do mwès d' julète et, avou mes camarâdes, nos fyinne payiye, bin påjêrmint, dins nosse sitåve. Tot d' on côp, l' uch s' a tapè å lådje et nosse mêsse a moussî avou one kèwéye di djins. Il estinne bin a one kinzinne, branmint des djonnes et sacants pus vîs. Padrî, dj' enn a trèvèyu deus, on ome et one pitite comére, k' avinne l' êr d' awè l' cu strwèt.
L' ome a stî adlé m' soçon Blues, on bia grand bayåd tchvå, et li ptite comére, lèye, a solèvé mes tchvias et m' riwêtî inte cate-z ouy :
" Eski nz ètindrans, hin, nos deus, mi ptite fèye ? "
Et c' es-st insi k' dj' a apris l' walon !
Ele m' a caressî, rabressî et m' doner on boket d' suke. A vosse chonance, k' årîz fêt è m' place ? Mi, djel a vèyu voltî, d' on randon. Dji n' a jamês påpyî cand elle a djondu mes pîs, mète li sèle, les sacoches... Hê la ! c' est mi ki pwate li pinard, sapinse les djins d' èmon nozôtes !
Nos nn avans fêt des paskéyes èchone ! Dji n' esteu nin a rapache po ly mostrer m' bia payis.
Aviè doze eûres, nos tårdjinne. Ele mi trouveut todi on bia cwin a l' ombriye, avou l' cwade djusse a mèzeure por mi scroter sacants bonès yèbes. Ele m' apwarteut on ptit boket d' pwin ou d' pome. Cwè vôrîz d' ôte, ô, vos, å pris ki l' bûre est ?
Cand l' vôye esteut pâr trop è pindiss, tot l' monde dichindeut djus des tchvås, et roter. Avou mi, pont d' ruzes a-z awè; gn aveut k' a loyî les rinnes al sèle et dji siyeu come on ptit tchin.
S' on passeut on richot, èle tchwèzicheut todi l' place ki l' êwe esteut bin clére por mi bwâre a mi åje. Al vièspréye, a l' ètape, dj' esteu al fiesse. Sins loyin, mièrnuwe, dji coureu o pachi è zoublant come one sote, et m' rôler dins les yèbes a tot spiyî. La dj' esteu m' mêsse, et nuk a m' rastinu.
Su c' tins la, i s' alinne lâver, mougnî, bwâre li bon ptit vin d' l' Ardeche. I dvizinne lontins. Kitfiye bin k' i pinsinne rifé l' monde, les inocints ! I tchantinne et djelz a minme vèyu danser ! Portant, ènawêre, n' ont-i nin dit k' il estinne drincîs ? I paret k' i vègnnut do payis d' Nameur : n' est c' nin vêla k' i gn a des bôreûs d' crakes ?
C' es-st å matin ki dj' mosse mi caractêre. Mi djeu es-st åjiy : dji coureu li pus lon possibe, tot å dbout do pachi. Adon, djel vèyeu ariver avou s' cwade. Elle esteut tote foû d' alinne, li pôve pitite djint.
- Ti m' as co yeû, hin, canaye !
Dji riyeu tot bas, dismètant k' èle mi mèteut m' loye-cô, pwis djel siyeu sins frapyî.
A ! nos nn avans yeû do plêji, nozôtes deus ! " A dadaye ", dijeut èle. Ça vleut dire k' i s' faleut dispêtchî ; adon, dji grèteu di totes mes fwaces po l' èmwinrner dins on galop d' sacants kilomètes.
Vêci, savoz m' fèye, i gn a del place et on pout trèvåtchî ådtruviè d' tot. Cand nos nos rtrovinne tortos èchone, elle esteut si témint binåje k' èle si coûtcheut su mi hanète et m' rabressî dins m' criniére. Mês dji n' tin nin k' on féye åtoû d' mi dvant tot l' monde ; adon, dji m' choyeu one miète po ly fé comprinde k' èle si dveut codûre a môde di djint.
Vinrdi, n-n avans manké d' awè on accidint : i gn a des tchins k' ont avoré foû d' one cinse, tot bawiant, et mi soçone Bérénice, ene ôte cavale, a stî témint sbaréye k' elle a baké s' cavalière dins les dgnesses, sins må, la co bin ! Ci n' est nin mi k' enn åreut fêt one parèye ; dj' åreus pité on bon côp et-z èvoyî ces rosses la el nuwe.
Après awè bèrôlé one samwinne å long, pa tchamps payis, nos avans rivnu o ståve. Mi, dj' esteu bin binåje. Ces tourisses la, paret, i n' si rindnut nin compte ki, pa côps, c' est deûr di roter insi tos les djoûs.
Mês cand elle m' a vnu dire a rvôy è grètant doucetmint dins mes swèyes, dj' a bin sintu k' elle aveut del pwinne :
" Djusk' a l' anéye ki vint, sobayî, binaméye Dona ! "
Mi, dj' a choyu m' tiesse ; elle a bin compris çu ki dj' vleu dire !
Christiane Binamé, divins: Les Cahiers Wallons, 60 (2), 1997
Contact: P. Rousselle
Harmonisation des graphies des textes régiolectaux présentés sur ce site: véci
(Back homepage) Alans rzè al mwaisse-pådje
(Back textes centre-wallons) Po raler al pådje des scrîjadjes è walon do payi d' Nameur.